Teknoloji Oyununun Kuralları Değişiyor

Küreselleşme ve hayatın değişen koşullarının dijitalleşme üzerinde yarattığı değişimin ve dönüşümün kapsamlı bir şekilde ele alındığı yazımız sizlerle. Keyifli okumalar!

Küresel teknoloji yarışında yeni bir aşamaya girmek üzereyiz.

Teknoloji sektörünün tekellerin hegemonyası altında olduğu fikrine o kadar geniş bir kitle tarafından inanılıyor ki bu, yatırımcı stratejilerinden antitröst düzenleme makamlarının hukuki yorumlarına kadar tüm düşünme şekillerini tekelleştirdi. Ama bu tekeli sürdürmek giderek zorlaşıyor. Uzunca bir kemikleşme sürecinden sonra sektör dinamik bir aşamaya giriyor. Amerika'da dijital piyasalar, ikinci ve üçüncü firmaların yerleşik firmayla şiddetli rekabete giriştiği, az sayıda satıcıdan oluşan oligopollere doğru kayıyor. Büyük teknoloji firmaları müşteriler ve veri üzerine mücadele ediyor: Apple ve Facebook arasında iPhone kullanıcılarının güvenliğini kimin koruyacağına ilişkin kapışmaya bakın. Asya'nın her tarafında holding şirketler savaş veriyor. Endüstrinin ortaya çıkmakta olan yapısı, açık ve yaygın kapitalizmden oldukça uzak. Gene de bir hasımlar oligopolü, tekelden çok daha iyidir. Yaratıcı yıkım fırtınası, Silikon Vadisinde eskiden güçlü eserdi. Üstünlük pozisyonundan indirilen firmaların listesi Fairchild Semiconductor'dan Hewlett-Packard'a kadar uzanıyor. Yine de son zamanda devler tutunmayı başardı: Apple ve Microsoft 40 yaşın üstünde, Alphabet ve Amazon da 20 yaşın üstünde var; bu ay Facebook bile 17 yaşına giriyor. Ne oldu? Veri girişin önünde bir engel oluşturabilirken ağ ve ölçek etkileri, büyüklüğün daha çok büyüklük yarattığını gösteriyor. Arama, sosyal medya, reklam, e-ticaret, streaming, araç çağırma, teslimat ve ödeme, hepsi bu simyasal özellikleri az çok gösteriyor. Seçtikleri alanlarda üstünlük edindikten sonra birçok teknoloji firması, özellikle de büyük olanlar, son on yılda birbirleriyle pek fazla rekabet etme isteği sergilemedi. Microsoft Bing'deki en yaygın üç arama Facebook, YouTube ve Google. Amazon'un Fire Phone'unu hatırlayan var mı?

Değişim yaklaşıyor

İlk bakışta hiçbir şey değişmiş değil. Teknoloji firmaları kazançlı bir 2020'nin tadını çıkardı ve yatırımcılar bunun devamının geleceğini iddia ediyor. Amerika'nın beş devinin toplam 7,6 trilyon dolarlık piyasa değeri bunların satışlarının önümüzdeki 10 senede iki katına çıkacağı anlamına geliyor. Ama eğer daha yakından bakarsanız, bir değişim yaklaşıyor. Yerleşik firmalar küçülmüyor; ağırlıklandırılmış ortalama piyasa payları, 11 Amerikan teknoloji alt sektöründe yüzde 35 ile istikrarlı görünüyor. Ama ikinci ve üçünü firma payları 2015'ten beri yüzde 18'den yüzde 26'ya yükseldi. Bu, daha derin iki trendi yansıtıyor.

Öncelikle, büyük teknoloji firmaları, ana ürünleri olgunlaştıkça, yeni teknolojik fırsatlar ortaya çıktıkça ve Amerika'da, Avrupa'da ve Çin'de düzenleme problemleri biriktikçe çeşitleniyor. Firmalar yıllardır bundan bahsediyordu ama bu şimdi gerçekleşiyor. Beş Amerikan devinin diğerleriyle örtüşen getirilerinin payı 2015'ten beri yüzde 22'den yüzde 38'e yükseldi. Microsoft ve Alphabet, bulutta Amazon'la savaşıyor. Amazon ise dijital reklamcılıkta yükselen güç. Pazar payındaki kaymanın üçte birinden sorumlu olan ikinci trend, dış oyuncuların momentum kazanması. Yerleşik şirket yapısının üst sıralarından 98 yaşındaki Disney, 18 ay içinde 116 milyon yeni streaming müşterisi edindi, bu arada 58 yaşındaki Walmart, geçen yıl çevrimiçi satışlardan 38 milyar dolar gelir sağladı. E-ticarette Shopify ve PayPal gibi bağımsız teknoloji şirketleri, pandeminin sağladığı dijital talep artışı sayesinde atılım yaparak varlıklarını sürdürebilecek kadar gelir yaratmayı başardı.