Kasabadan Galaksiye: Burçin Mutlu Pakdil

Burçin'in Galaksisi. Bu ismi duydunuz mu? Dünya basınında yer alan, bilimde çok önemli bir buluş olan bir isim bu. Ve bu galaksiye ismini veren kişiden bahsetmeden edemeyiz. Burçin Mutlu Pakdil, başarılarla ve cesaretle dolu hikayesini bir de biz konuşalım. 

2017'de gururlandırıcı bir haber düşmüştü basına. Yeni bir galaksinin bulunduğundan bahsediyordu, bu galaksiye ise Burçin'in Galaksisi denmişti. Bu isim çok dikkat çekiciydi, ancak galaksinin özellikleri ve ardındaki hikaye daha da ilgi çekiciydi. Bulunan galaksi çok nadir görülen Hoag Cismi yapısında, üstelik iki halkalı yapısıyla insanları şaşırtıyordu. Ve bu galaksiyi keşfeden isim Burçin Mutlu Pakdil'di. Bu ismi 2018'de Junior Chamber International Ten Outstanding Young Persons of The World - Bilimsel Önderlik alanında dünya birincisi olarak tekrar duyacaktık, ama nereden geldiği ayrı bir konuydu.  

Burçin, küçük çiftçi kasabalarından birinde büyüyen bir ailenin içine doğdu. O yıllarda, ekonomik baskılar nedeniyle eğitime ara vermek az rastlanan bir şey değildi ve babası da bu kaderi yaşamıştı. Bu kasabalarda kadınların yüksek bir eğitime sahip olmaları beklenmezdi, bu yüzden annesi de erken yaşta eğitimi bırakanlardan oldu. Ancak ailesinin yaşadıkları Burçin'i pes ettirmek yerine hayalini gerçekleştirmek için motive etti. Yine de yolu kolay olmadı tabi. Eğitimi için kasabadan başka bir yere taşınmasına ailesi "izin verdiği" için eleştirilmişti. "Genç kadınlar ailesinden uzakta yaşamamalı." diyorlardı. Yine öğretim üyeleri ve danışmanlarından da yeterli desteği alamadı. Henüz üniversitenin ilk günündeyken erkek bir profesör onun bölümdeki varlığını sorguladı. "Deli misin? Kadınsın ve fizik okumak için memleketini mi terk ettin?" demişti. Yaşadığı bu zorluklar, yine de Burçin'i pes ettiremedi. Her seferinde kendine uyum sağlamak değil öne çıkmak istediğini hatırlattı. Kendine yönelik sözlerin ötesinde yaşamak için çok çalıştı.

Ona çevrilen bakışlar burada da bitmemişti. Katıldığı her konferansta tek Müslüman kapalı kadının kendisi olduğunu görüyordu. Gözler hep üstündeydi. Ancak bunu bir fırsat olarak gördü. Madem gözler üstündeydi, o zaman bunu kullanabilir ve akıllarda kalacak biri olabilirdi. Bu bakış açısıyla kendine güvendi ve daha çok çalıştı.

Sürekli çalışmak ve bu kararlılığı sürdürmek… İnsan bunu sevdiği bir alanda yapabilir. Yaşadığı birçok zorluğa rağmen daha çok üste çıkan ve ismini daha çok duyduran Burçin Mutlu Pakdil'e neden bu alan diye sorulduğunda küçüklüğüne gidiyor. Gökyüzünün sürekli hareket halinde oluşu, çok fazla yıldız var diye duymasına rağmen yıldızların çok küçük görünmesi onun kafasında birçok soru oluşturuyordu. Ayrıca her zaman sözelden çok sayısal kısma ilgisi vardı. Bir sosyal bilimci olan ablasını rol modeli olarak görse de onun çalışmalarını anlayamıyordu. Bir gün okuldaki ödevi sebebiyle Albert Einstein'ın hayatını, hikayelerini okumaya başladı. Çok ilgisini çekmişti, bu yüzden ablası ona bilim insanlarının hayatlarını anlatan kitaplar almaya başladı. Okudukça daha çok soru sorusu oluşuyordu, ve bir gün "Ben fizikçi olacağım." dedi.

Ancak bir endişesi vardı, Türkiye'de fizik eğitimi nasıl alacaktı? Fizik eğitimi ile sadece öğretmen olunacağını düşünüyordu, toplumdaki algı böyleydi. Bu yüzden önce mühendislik okuyup fiziğe yönelmek gibi planlar kurdu. Bir gün Bilkent Üniversitesinin broşürü eline geldi, burada fizik eğitimini öğretmenliğin ötesinde gördüklerini fark etti ve burada okumaya karar verdi. 2009 yılında buradan mezun oldu. Texas Tech Üniversiyesinde yüksek lisansını tamamladı, Minnesota Üniversitesinde Astrofizik üzerine doktorasını aldı.

Burçin Mutlu Pakdil, 2017'de Linda Larson Yılın Kadını, Amerikan Fizik Topluluğu Ayın Kadın Fizikçisi ödüllerini aldı ve JCI TOYP Türkiye'nin En Başarılı 10 Genci - Bilimsel Önderlik kategorisinin birincisi oldu. 2018'de ise unior Chamber International Ten Outstanding Young Persons of The World - Bilimsel Önderlik alanında dünya birincisi olarak ismini tüm dünyaya duyurdu.

Sonuçları 2016 yılında Astrophysical Journal'da yayınlanan çalışmasında, literatürde ilk defa sadece görüntü verileri kullanarak dev kara deliklerin hangi kütle aralığında daha çoğunlukta bulunduklarını hesapladı. Bu çalışmasında, daha önce genellikle ihmal edilen sönük galaksiler hakkında çok hassas bir ölçüm sunmuştu. Ve böylece daha önce tahmin edilenlerin aksini göstermişti. 2017 yılında sonuçları Astronomy & Astrophysics'te yayınlanan ve Avrupa, Avustralya ve ABD'den bilim insanlarıyla birlikte yürüttüğü çalışmasında ise yine literatürde ilk defa dev kara deliklerin kütlesini ölçmek için kullanılan ilişkilerden dördünün birbirini destekleyen sonuçlar verdiğini ve bu ilişkilerin sönük galaksiler için de hassas ölçümler sunduğunu gösterdi.

ABD'de olduğu süreçte üniversite dışında bir ayrımcılık görse de bu üniversite içine çok yansımamıştı. Pakdil, birlikte çalıştığı hocası yanından da çok şanslı olduğundan bahsediyor. Kadın olmanın ona yaşattığı zorlukların aksine hocası onları eşit görüyor ve eşit davranıyordu. Ayrıca yaptığı çalışmaları ve başarılarını ondan çalmıyordu. Ancak üniversite dışında ayrımcılık devam ediyor ve onun gibi ABD'de azınlık olarak görülen birçok insan da bunu yaşıyordu. Bir gün, Amerikalı ve gözlemevinin programlarıyla ilgilenen bir direktör, Burçin'in Galaksisi haberleri yayıldığında onunla özel olarak konuşmak istediğini söyledi. Onu özel olarak tebrik etti ancak ayrı olarak göçmenlere saldırıların olduğu bir dönemde onları bu şekilde temsil ettiği için tebrik etmek istedi. Gözlemevinin halka açık programlarından birinde onun çalışmalarından birinin programı seyredilmiş, arka koltukta göçmen bir kadın çocuğuyla bunları izlerken ağlamaya başlamıştı. Kadın, direktörün yanına gelerek ne kadar mutlu olduğunu, azınlık bir kadının böyle pozitif bir şekilde yansıtılmasından dolayı çok sevindiğini ifade etmiş. "Çocuklarımıza çok güzel örnek oluyor." gibi cümleler kurmuş. Direktör bunları anlattıktan sonra "Biz Amerika'da, sizler ise o coğrafyalarda yıldızlara baktınız ve biz yıldızlarda buluştuk. Aslında yıldızlara bakarak kültürlerimizi birleştirdik." demiş.

İnsanları böyle etkileyen ve mutluluk gözyaşları veren, ayrıca umutla ve ilhamla dolduran bir hikayesi var Burçin Mutlu Pakdil'in. Onun hikayesini yazarken ben de çok cesaretlendim, umarım okurken siz de etkilenmişsinizdir. Başarılarına her zaman yenilerini ekleyen ve ismini bir galaksiye veren bir kadın, o gerçekten de öne çıktı.