Depremde Evi/İş Yeri Yıkılan Kişiler Hak Sahipliği İçin Nereye Başvurmalı?

6 Şubat 2023 tarihinde  meydana gelen felakette, deprem bölgelerinde ikamet edip evi veya iş yeri yıkılan kişilerin hak sahipliği için neler yapabileceği hakkında yazdığımız yazımız yayında. 

Hak Sahibi Nedir?

Hak Sahibi deyimi, afetzedelerin, yıkılan veya ağır hasar gören binalarla olan mülkiyet ilişkilerini ve yeniden yapılacak binalardan veya verilecek inşaat kredisinden yararlanabilme durumlarını ifade eder.

Hak Sahipliği ile İlgili İşlemler için Nereye Başvurulmalıdır?

• Afet gören yerde hak sahipliği başvuruları için mahalle veya köy muhtarlıklarında o yerin en büyük mülki amirliğince ilanlar yapılacak ve ilanda belirtilen süre içinde istenilen belgeler valiliklere veya kaymakamlıklara bizzat afetzedeler tarafından teslim edilmelidir.
• İlan metninde, yapılacak inşaat yardımının amacı, mahiyeti, şekli, şartları, kimlerin hak sahibi olabilecekleri, talep ve taahhütname verme süresi ve benzer hususlar belirtilir.
• Hak sahibi durumunda olanlardan, inşaat kredisi verilmesini ya da bina yaptırılmasını isteyenlerin ilgili yönetmeliğin 16. maddesinde belirtilen ilanın yapıldığı günden itibaren iki aylık süre içinde mahallin en büyük mülkiye amirine yazılı olarak talep ve taahhütname vermeleri şarttır.
• Afet gören yerlerin bitişiğinde veya yakınında, üzerinde bina yaptırılmak üzere tespit edilip imar planına dahil edilen kısımlar içinde binaları kamulaştırılanlar için bu süre, kamulaştırma kararının kendilerine bildirilmesinden veya bu durumun ilanından itibaren hesaplanır.
• Hastalık, askerlik ve benzer sebeplerle, süresinde talep ve taahhütname verme imkanı bulamayanların durumları İmar ve İskan Bakanlığınca takdir edilir.

"O yerin en büyük mülki amirliği"

• köylerde köy mülki hudutları
• illerde ve ilçelerde belediye hudutları
• yeni taşınma yerlerindeki duruma göre köy ve belediye hudutları

Hak Sahipliği Nasıl Yapılır?

7269 Sayılı Kanun'un 28-29-30.maddeleri ile Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine göre mülki amirin veya görevlendireceği memurun başkanlığında oluşturulan Mahalli Hak Sahipliği İnceleme Komisyonunca çalışmalar yürütülür.

Kimler Hak Sahibi Olabilir?

• Konut, işyeri ve ahırları ağır-yıkık ve orta derecede hasar gören mülk sahipleri,
• Afetten önce ve afet tarihinde mülkiyeti ebeveynine ait hasarlı ikinci ve üçüncü konutta oturanlar
• İştirak ve müşterek maliki oldukları konut veya işyeri hasar görenler (aynı şekilde hisseli olmak üzere)
• Hak sahiplerine bina yaptırılmak üzere tespit edilip konutları istimlak edilen aileler.

Kimler Hak Sahibi Olamaz?

• Yasal sürede talep taahhütname vermeyen ve borçlandırma işlemini yapmayanlar.
• Kendisine veya eşine ait aynı cins hasarsız konut, işyeri ve ahırları olanlar.
• Kiracı ve misafir durumunda olanlar.
• Mülkiyeti hasar gören tüzel kişiler.(Vakıflar, Dernekler)
• Kendilerine ait olmayan arsa ve arazi üzerinde inşaat ruhsatı almaksızın konut, işyeri ve ahır yapanlar.
• İmar planında sakıncalı olarak belirtilen yerlerde ruhsatsız olarak yapı yapanlar.
• Zorunlu deprem sigortası kapsamındaki binalar için DASK poliçesi olmayanlar.

Önemli!

• Aynı yerde birden fazla konutu zarar görenler veya görmesi muhtemel olanlar, sadece bir konut için hak sahibi olabilirler.
• Afetzedelerden o yerde kendisine veya eşine ait müstakil başka konutu veya dairesi bulunanlar hak sahibi sayılmazlar ve bu gibilere yeniden konut yapılmaz ve konut kredisi verilmez.
• Bir kimse, konut ve işyerinin birlikte zarar görmesi halinde, hem konut ve hem de işyeri için ayrı ayrı hak sahibi olabilir.
• Ölen bir kimsenin afetzedeliğe ve hak sahipliğine ilişkin hakları mirasçılarına geçer. Mirasçılar birden fazla ise, kendilerine ve eşlerine ait konutu olup olmadığına bakılmaksızın birlikte hak sahibi sayılırlar. Mirasçılar birlikte borçlandırılır. Ancak; mirasçılar istekleri halinde bu haklarından feragat edebilirler. 

Bu yazı Kadir Has Üniversitesinden Zeynep İrem Tekin tarafından yazılmıştır.