İlk Türk Kadın Yüksek Mühendis: Sabiha Rıfat Gürayman

Kadınların hikayelerini paylaşan, "Deneyim paylaşınca güzeldir" inancıyla çalışan BinYaprak ailesi olarak, 29 Ekim'de BinYaprak Hikaye Hasadı Hareketini başlattık. Cumhuriyetimizin 2. yüzyılına kadınların hikayelerini hediye etmek için çıktığımız Hikaye Hasadına, ilklerin hikayeleri ile devam ediyoruz.  

Sabiha Rıfat Gürayman, Türk inşaat mühendisliği ve sporunda öne çıkan bir isim olarak hayatımızda derin izler bırakan ilham verici bir kadındır. 1910 yılında Manastır'da doğan Sabiha Hanım, hem Türkiye'nin ilk kadın inşaat mühendislerinden biri olarak hem de Fenerbahçe Spor Kulübü'nün ilk kadın voleybolcusu olarak önemli bir konumda yer alıyor.

Çocukluğu ve Eğitim Hayatı

Eğitim hayatına atıldığı ilk yıllardan itibaren kararlılıkla ilerleyen Sabiha Hanım, 1926 yılında İstanbul Erenköy Kız Lisesi'ni tamamladıktan sonra İstanbul Kız Lisesi'ne devam etti. 1927 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendis Mekteb-i Âlîsi'ne (bugünkü İstanbul Teknik Üniversitesi) giren Sabiha Hanım, okula kabul edilen ilk kız öğrenci olmanın yanı sıra voleybol sporuyla da ilgileniyordu. Fenerbahçe erkek voleybol takımında forma giyerek "Uçan Parmaklar" adıyla anıldı.

Kariyeri ve Çalışmaları

Mühendislik eğitimini tamamlayarak sektöre adım atan Sabiha Hanım, Ankara Bayındırlık Müdürlüğü'nde çalışmaya başladı. İlk kadın mühendislerden biri olarak Anadolu'nun farklı bölgelerinde okul, hükümet konağı ve resmi binaların yapımında önemli roller üstlendi. En dikkat çekici başarılarından biri, Anıtkabir'in inşaatında kontrol şefi olarak görev almasıdır. Bu büyük projede yaptığı çalışmalarla sadece Türkiye'de değil, dünya genelinde de dikkatleri üzerine çekti. Yunanistan Başbakanı Venizelos'un ifadesiyle "Hayatımda ilk defa böylesine büyük bir işin başında bir kadın görüyorum" şeklinde takdir aldı. 

Mühendislik kariyerinin yanı sıra hayırsever ve vatansever yönüyle de tanınan Sabiha Rıfat Gürayman, 1993 yılında eşini kaybettikten sonra İzmir'e yerleşti. Maddi varlığını şehit çocuklarının eğitimi için bağışladı ve kendi isteğiyle emekli oluncaya kadar Millî Eğitim Bakanlığı Teknik Müşavirlik görevini sürdürdü. 4 Ocak 2003'te aramızdan ayrıldığında ise Türkiye, hem ilk kadın inşaat mühendislerinden birini hem de spor alanında öncü bir ismi kaybetmiş oldu.

Sabiha Rıfat Gürayman, cesareti, azmi ve başarıları ile hem kadınların hem de genç nesillerin ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Onun hikayesi, sadece mühendislik alanında değil, toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesinde de örnek teşkil ediyor.