Bir Sosyal Girişim Hikayesi: TOMS

Bugün Dünya'da milyonlar satan TOMS'un kurucusu Blake Mycoskie 2006'da tango öğrenmek ve kurumsal iş hayatının stresinden kurtulmak adına gerçekleştirdiği Arjantin ziyaretinde çok önemli iki şey fark ediyor. Bunlar neler hep birlikte bakalım. Keyifli okumalar! 

İlki Arjantin seyahati sırasında gittiği bölgedeki bez ayakkabılar; bu değişik ayakkabı şeklinden esinleniyor ve kendi ayakkabı markasını yaratma fikri doğuyor. Diğeri ise bölgedeki fakirlik yüzünden birçok çocuğun giyecek ayakkabısı olmadığı için hastalandığını veya yaralandığını öğreniyor.

Seyahatinin ardından hemen küçük bir ekiple çalışmalarına başlayan Mycoskie, kısa sürede kendi imalathanesini açıyor ve kısaltması TOMS olan "Tomorrow's Shoes" yani "Yarının Ayakkabılarını" kuruyor. Ürettikleri ayakkabı Arjantinli çiftçilerin giydiği Alpargata tipi ayakkabılardan. TOMS'un kuruluşundan bu yana üretip sattığı ayakkabılar dışında ihtiyacı olanlara ayakkabı dağıtmak üzerine bir iş modeli var. İlk yıllarda bu iş modeli ile 1 milyona yakın ayakkabı satılıyor. İlk yılın sonunda Arjantinde'ki çocuklara kendi elleriyle ayakkabı dağıtıyorlar ve belgeselini çekiyorlar. İzlemek istersen linki burada.

Blake Mycoskie Arjantin'de gördüklerini şöyle anlatıyor;

 "Fabrikaların atıklarının biriktiği bölgede yaşayan bir mahalledeki çocukların hepsi ayakkabısızdı. Bu çocuklar salgın hastalık kapma tehlikesiyle burun buruna yaşam sürdürüyorlardı. Ayakkabısız çocukların ayaklarının kesilebileceğini ve toprak üzerinden her türlü mikro ve hastalığı kapabilirlerdi. Bu yüzden elimizden geldiği kadar iş modelimizi sürdürüp dünya üzerinde ayakkabı ihtiyacı kalan çocuk bırakmamayı planlıyoruz."

TOMS yarattığı iş modeli ile çok başarılı bir sosyal girişim yaratmakla kalmayıp diğer markalara örnek bir pazarlama stratejisi de yarattı. Birçok tekstil ve gıda firması aynı stratejiyi uygulamayı başladı. TOMS bugüne kadar yaklaşık 75 milyon ihtiyaç sahibi çocuğa ayakkabı yardımı yaptı. Sosyal sorumluluk projeleri de düzenleyen şirket gelenekselleşmiş "One Day Without Shoes/Ayakkabısız Bir Gün Geçirebilir Misiniz?" etkinliğini de düzenliyor. Böylelikle ayakkabısız çocuklar hakkında farkındalık yaratmak hedefleniyor.

Günümüzde ayakkabı ile kalmayıp sattığı gözlük, bez çanta vb diğer ürünler için de ihtiyacı olanlara temiz su, göz tedavisi, güvenli doğum kiti sağlıyor. 

TOMS'un kendisinin sosyal bir girişim olması dışında bir de "TOMS Sosyal Girişim Fonu" bulunuyor. Bu fon dahilinde içinde Change.org gibi girişimlerin de olduğu şirketlere yatırım yapıyor. Yatırım yapacağı şirketlerde aradığı şart ise dünya üzerinde değerli bir etki yaratıyor olmak.

TOMS kurulduğu zaman hem kâr oranı hem de yarattığı etki bu kadar yüksek sosyal girişimcilik örnekleri çok bulunmuyordu. TOMS kurduğu iş modeli ile bunu başardı ve günümüzde birçok markanın öncüsü oldu. Sen de bir çift TOMS ayakkabı alıp, ayakkabısı olmayan bir çocuğa da bir çift TOMS hediye edebilirsin.

Bu yazı CampusWIN Academy Koç Üniversitesi lideri ve mezunumuz İdil Üre tarafında yazılmıştır. Teşekkürler İdil!