İlk Türk Kadın Standup Komedyen: Deniz Özturhan

Kadınların hikayelerini paylaşan, "Deneyim paylaşınca güzeldir" inancıyla çalışan BinYaprak ailesi olarak, 29 Ekim'de BinYaprak Hikaye Hasadı Hareketini başlattık. Cumhuriyetimizin 2. yüzyılına kadınların hikayelerini hediye etmek için çıktığımız Hikaye Hasadına, ilklerin hikayeleri ile devam ediyoruz. 

Deniz Özturhan, Türkiye'de stand-up sahnesinde görünürlüğü olan ilk kadınlardan biri olarak, mizah dünyasında cesur bir kapı açmasıyla bilinmektedir. Stand-up kültürünün neredeyse hiç olmadığı bir dönemde sahneye çıkarak, kadınların bu alanda yer alabileceğini gösterdi ve kendi kuşağından pek çok kadına yol açan ilk adımlardan birini attı.

Standup Komedyenliğine Adımları

Çocukluğundan beri yazıyla iç içe büyüyen Özturhan, 2003 yılında bir mizah köşesiyle ilk kez basılı yayında yer aldı. Ardından yıllar boyunca çeşitli dergilerde yazdı, reklam ajanslarında çalıştı ve 2008'de açtığı "Kim Lan Bu Hayatımın Erkeği?" bloguyla geniş bir okur kitlesine ulaştı. Bu blog 2013'te kitap hâline geldi ve Deniz'in mizah dilini daha geniş bir kitleye taşıdı.

2011 yılında yakın arkadaşı Deniz Alnıtemiz'in teşvikiyle ilk kez stand-up sahnesine çıktı. O yıllarda açık mikrofon kültürü yoktu; stand-up denince akla yalnızca büyük salonlardaki dev erkek komedyen gösterileri geliyordu. Deniz ve üç arkadaşı bir kafede kendi sahnelerini kurarak mizahı yazıdan sahneye taşıyan bu cesur adımlarıyla, onun Türkiye'nin ilk kadın stand-up'çılarından biri olarak anılmasına zemin hazırladılar.

Standup Dünyasında Kadın Mizahı

Kendisi zamanla sahnede daha fazla yer aldıkça, mizah dünyasının erkek egemen yapısını yakından fark etmeye başladı. Açık mikrofon gecelerinde yedi kişi sahneye çıkıyorsa yalnızca biri kadın oluyordu ve o kadın çoğu zaman Deniz'di. Bu farkındalık, onda "Bize de bir alan gerekiyor" düşüncesini doğurdu. Zamanla yeni kadın komedyenler sahne almaya başladığında ise bu ihtiyaç daha da görünür hâle geldi.

Özturhan bu eksikliği doldurmak için kadın komedyenleri bir araya getiren özel geceler düzenledi ve bu buluşmaların ikincisinde "Çok Da Fifi Hatunlar" kuruldu. Altı kadın komedyenin oluşturduğu ekip, Türkiye'de kadınların sahnede görünürlüğünü güçlendirdi ve beş yıl boyunca Türkiye'nin dört bir yanında gösteriler yaptı. Anadolu'da yüzde 80 kadın seyirciye oynadıkları gecelerde, kadınların kendi hikâyelerine gülmesinin nasıl bir güç yarattığını yakından görme fırsatına sahip oldu.

Bugün Deniz Özturhan

Pandemi döneminde sahneler kapandığında, stand-up'ın gerçek gücünün insanlarla aynı mesafede, aynı nefeste buluşmaktan geldiğini yeniden anladı. Küçük, sınırlı gösterilerde bile seyircinin varlığının etkisini hissetmeye devam etti.

Kendisi bugün hâlâ yazıyor, çiziyor, üretiyor. GQ Türkiye'de yazıları yayınlandı; Kaan Sezyum'la "Saygıdeğer Eski Eşim'i" yaptı; "Olumlu Dünya" podcast serisini hazırladı. Fakat tüm bu üretimlerinin yanında, Türkiye'de kadın stand-up'ının yolunu açanlardan biri olması, onun en güçlü ilklerinden biri olarak duruyor. Deniz Özturhan'ın hikâyesi, sahne verilmediğinde kendi sahnesini kurmanın; yol açılmadığında yolu kendi elleriyle çizmenin ilham dolu bir hikâyesi.