STK ve Sosyal Girişimciliğin Farkları Nelerdir?

Sivil toplum kuruluşları (STK) ve sosyal girişimler genellikle birbirine karıştırılan iki kavram. Zaman zaman birbirlerinden ilham alan hatta aynı amaç doğrultusunda çalışan STK'lar ve sosyal girişimlerin farklılıklarını gerçekten biliyor muyuz?

Sivil toplum kuruluşları (STK) nedir, ne değildir?

Sivil toplum kuruluşları, resmî kurumlardan bağımsız olarak kurulan, kâr amacı gütmeyen, toplumsal veya ekolojik bir soruna odaklanarak, bu soruna dikkat çekmeye ve çözüm bulmaya çalışan kuruluşlardır. STK'lar üyelerini ve çalışanlarını gönüllülük prensibine dayalı seçiyor, gelirlerini bağışlardan sağlıyor ve elde ettikleri geliri çözmek istedikleri soruna yönelik harcıyorlar.

• STK'ların amacı sadece "ihtiyacı olana yardım etmek" değildir, STK'lar değişimi yaratmayı ve çözüm üretmeyi hedefliyorlar.
• STK'lar ticari kaygıları olan, kâr amacı güden kuruluşlar değillerdir.
• STK'ların gelir kaynakları bağışlara ve belirli etkinliklere bağlı olabilir (örneğin gönüllülerin bezden bebek yapıp, kermeste satması gibi). Eğer kaynak yaratılamaz ise projelerini gerçekleştirilemezler ve bu da çözülemeyen toplumsal sorunlar demektir.

Özetle STK'lar toplumun içinden gelip, toplumun sorunlarına çözüm arayan, aynı zamanda toplumla olan bağları sağlam olan kurumlardır. Adından da anlaşılabileceği gibi Sivil Toplum Örgütleri, toplum ile birlikte yaşıyorlar. 

Peki ya sosyal girişimcilik?

Sosyal girişimler faaliyet gösterdikleri alanda kalıcı değişimi yaratmayı ve uzun vadede toplumun desteğini alarak sorunu ortadan kaldırmaya odaklıdırlar. Bunu yaparken de bütün girişimler gibi varlıklarını devam ettirmek, sürdürülebilir olmak için kâr elde etmeyi amaçlıyorlar. Farklı olarak ise sosyal girişimler kârlarını sürdürülebilir olmaya ve amaçları doğrultusunda topluma fayda sağlamaya harcıyorlar. Bu yüzden sosyal girişimlerin para kazanmayı bir amaç değil, sosyal sorunları çözmeye yönelik bir araç olarak kullandığını söyleyebiliriz.

Sosyal girişimcilik ve sivil toplum kuruluşlarının farkları

Sivil toplum kuruluşları ve sosyal girişimler arasındaki farklılıklara gelecek olursak;

• Sivil toplum kuruluşları ile sosyal girişimleri ayıran en temel özellik gelir modellerinin farklı olması. STK'ların kâr elde etme gibi bir amacı olmamasına karşın sosyal girişimlerin varlıklarını devam ettirmek için kâr elde etmeleri gerekiyor. Fakat sosyal girişimler bu kârı yine toplumsal sorunları çözmek için kullanıyorlar.
• Sosyal girişimlerin STK'lar gibi gönüllü bağışçıları yok, müşterileri var. Aynı zamanda gönüllü çalışanları da bulunmuyor.
• Sosyal girişimciler acil sorunlara uzun vadeli, kalıcı çözümler getirirken, STK'lar zaman zaman acil sorunlara acil çözümler üretebiliyor.
• Sosyal girişimler STK'lar ile aynı sorunu ele alabiliyor. Farklı olarak sosyal girişimciler soruna daha yenilikçi yaklaşarak geleneksel çözümlerin dışına çıkmaya çalışıyorlar. 

Sosyal girişimciler balık vermek veya balık tutmayı öğretmekle tatmin olmayıp, balık endüstrisini kökten değiştirene kadar çalışanlardır.

Bill Drayton, Ashoka Kurucusu

Eğer sen de "balık vermek ve balık tutmayı öğretmek" ile yetinemeyenlerdensen, değişimi kökten yaratmayı arzuluyor, dünyadaki sorunlara kayıtsız kalamıyorsan, içindeki sosyal girişimci açığa çıkmayı bekliyor olabilir!

Kaynaklar:

1. http://www.bilgiggo.org/sosyal-girisim-nedir/

2. https://kusif.ku.edu.tr/sites/kusif.ku.edu.tr/files/Türkiye%27de%20Sosyal%20Girişimcilik%20-%20Koç%20Üniversitesi%20Öğrencilerinin%20Gözünden.pdf

3. https://www.linkedin.com/pulse/what-difference-between-ngo-social-enterprise-nkunimdini-asante-antwi