E-ticaret Deneyimleri: Exportan'ın Kurucusu Ayşe Gedikli ile Röportaj

Exportan'ın Kurucusu Ayşe Gedikli bizimle sektörel deneyimlerini paylaşıyor!

Ayşe Gedikli'yi biraz tanıyalım...
1979 Adana doğumluyum. İlk öğrenimimi Konya'da tamamladıktan sonra İstanbul'a geldim. İstek Vakfı kolejlerinde orta okul ve liseyi bitirdim. 2000 senesinde, İstanbul Üniversitesi Ekonometri Bölümünden mezun oldum. Sonrasında Yeditepe Üniversitesinde İşletme alanında yüksek lisans eğitimi aldım.
Finans sektöründe bir süre çalıştıktan sonra 2005'te IKEA Türkiye operasyonuna katıldım. Sırasıyla Ürün ve Satış Uzmanı, CRM ve Pazar Araştırmaları Müdürü, Sipariş ve Teslim Noktaları Müdürü olarak görev yaptım. Son olarak 2011'den 2019 Eylül'üne kadar IKEA Türkiye'nin E-ticaret kanalı yöneticisi olarak çalıştım.

2019 Eylül'den bu yana kurucusu olduğum Exportan Dış Ticaret ve Danışmanlık firması için çalışıyorum. Firmamız dijital ticaret alanında stratejik danışmanlık, denetim hizmetleri, eğitim ve mentorluk hizmetleri vermektedir. Ek olarak kurumsal hayatı bırakma sebebim olan bir "Dijital sınır-ötesi ticaret" projem üzerinde çalışmaktayız.
Proje yönetimi, kanal yönetimi ve müşteri deneyimi konuları başta olmak üzere Dijital Perakendecilikte uçtan uca deneyime sahibim. Amatör olarak yazarlık yapıyorum. Uzmanlık alanlarım ve iş hayatı ile ilgili kısa yazılar yazmayı seviyorum. Ayrıca çocuklar için, dijital araçlar ile kitap okumayı ve oyun oynamayı bir araya getiren bir kitap projesi üzerinde çalışıyorum.


1) Kısaca eğitim hayatınızdan bahseder misiniz? (Üniversitede hangi bölüm okudunuz, üst dal eğitiminiz var mı?)
Babamı çok küçük yaşta kaybettikten sonra annem, erkek kardeşim ve teyzem ile birlikte Konya'ya taşındık. İlk öğrenimimi bu sebeple Konya'da tamamladım. Sonra eğitimim için İstanbul'a dedemin yanına geldim. Orta ve lise eğitimimi İstek Vakfı kolejlerinde burslu olarak tamamladım. Sonrasında aslında İngilizce mütercim tercüman olup kitap çevirileri yapmak hatta kitap yazmak çok istiyordum. Ama bir çok kişi gibi ben de hayalimin peşine değil, ailemin benim için doğru olduğunu düşündüğü tarafa yöneldim. İstanbul Üniversitesi Ekonometri Bölümünü 2000 senesinde bitirdim. Sonrasında Yeditepe Üniversitesinde İşletme alanında yüksek lisans eğitimi aldım.

2) E-ticaret sektörüne nasıl, hangi yıl ve neden giriş yaptınız?

Yaklaşık yirmi sene kurumsal firmalarda farklı görevler aldım. 2005 senesinde girdiğim IKEA Türkiye'de, şirket yönetiminin 2011'de İnternet Mağazası açmaya karar vermesi ile bu projenin yöneticiliğini üstlenerek e-ticaret sektörüne giriş yapmış oldum. Sonrasında 2019 Eylül'üne kadar IKEA Türkiye'nin E-ticaret kanalı yöneticisi olarak çalıştım. Dolayısıyla benim sektöre giriş nedenim IKEA oldu diyebilirim.
Şimdi ise Exportan adını verdiğim firmamızda dijital ticaret stratejik danışmanlık, denetim hizmetleri, eğitim ve mentorluk hizmetleri veriyoruz. Ek olarak kurumsal hayatı bırakma sebebim olan bir "Dijital sınır-ötesi ticaret" projem üzerinde çalışmaktayım.

3) Ünvanınız itibariyle tam olarak nelerden sorumlusunuz, bir gününüz nasıl geçiyor?

IKEA Türkiye'de e-ticaret satış kanalının yöneticisi olarak sorumluluk alanım oldukça genişti. Ekipte alanlarında uzman yöneticilerimiz ve onlara bağlı çalışanlarımız vardır. Satış, dijital pazarlama, operasyon, iş geliştirme, müşteri hizmetleri ve depo yönetimi olmak üzere sorumluluk alanları bölünmüş olan ekipler İnternet mağazasının web sitesinde ve mobil uygulamada ideal şekilde çalışmasını sağlarlar. IKEA İnternet Mağazası yöneticiliği yaptığım sürede bir günüm nasıl geçiyor sorunuza standart bir şey söylemek çok zor aslında. Çünkü perakende doğası itibarı ile çok dinamik bir iş koludur. Bir de elinizin altında size her geçen gün daha çok yardım eden dijital araçlarınız varsa iş yoğunluğunuz ve üretkenliğiniz aslında sizin yaratıcılığınız ile sınırlı olacaktır. Bireysel kariyer hedeflerimin merkezinde "Dijital Ticaret" olmasının tam olarak sebebi bu diyebilirim. Özetle, aslında standart bir gün güncel veya yaklaşan kampanyaların ve temaların dijital mecralar için çalışılması, geliştirilmekte olan fonksiyonların yazılım ve tasarım boyutunda takibi, operasyonel KPI'ların takibi ve varsa gereken desteğin sağlanması günlük rutin işlerden sadece bazıları diyebilirim.
Şimdi ise, yani Eylül 2019'dan bu yana ise daha da hareketli bir gündemim var diyebilirim. Sanırım bir kısmı yeni kurulan işimizin DNA'ları oluşana kadar yaşanan doğal hareketlilikten, bir kısmı da üzerinde çalıştığımız keyifli projelerin gerekliliğinden geliyor.

4) Sektörün zorlukları nelerdir, nelere dikkat etmek gerekir?

E-ticaret sektörünün bir çok zorluğu var ama bundan 10 sene öncesi ile kıyasladığımızda gelişimin çok yüksek olduğunu da söylemeliyim. IKEA Türkiye'de edindiğim tecrübeme dayanarak söylüyorum, 10 sene önce internet siparişlerinizde bir mobilya ürününü taşıyabilecek taşıyıcı firması bulamazken, bulduklarınız ise inanılmaz yüksek fiyatlarda iken, bugün bir çok alternatifin daha karşılanabilir fiyatlarda olduğunu ve servis seviyelerinin de çok daha yüksek olduğunu gözlemleyebiliyorsunuz. Bir başka konu da şirket çalışanları ve yönetim ekipleri içinde online satış, offline satışa zarar verir mi görüşleri hakim iken bugün "omnichannel" diyemiyorsanız oyun dışındasınız noktasına gelinmiştir.

Bugün de elbette sektörün zorlukları var. Kargo sektöründeki potansiyel ve gerçek anlamda omnikanal perakendecilik anlayışındaki eksiklikler hala bizleri zorlamakta. Ancak hızla hayatlarımıza giren "dijitalleşme" kavramının yan etkileri şu an sektörün zorluklarında liste başına oyunuyor bence. Bununla şunu kastediyorum. Geçmişte ve her zaman olduğu gibi ana tüketici trendleri, satıcıların ana yol haritalarını belirlemekte. Bu yüzden örneğin tüketici dijital mecraların tümünde kesintisiz bir deneyim talep ederken çok az satıcı bunu sağlayabiliyor. Instagramdan web sitenize, chatbot'unuzdan LinkedIn sayfalarınıza, Whatsapp hattınızdan fiziksel mağazanıza ne kadar bu talebi karşılayabiliyorsunuz? Bunu sağlamak için bilgi ve tecrübe seviyesi yüksek iş gücü e-ticaret sektörünün en çok ihtiyaç duyduğu şey bence. Ajanslardan, yazılımcılarına, CRM'cilerinden lojistikçilerine kadar tüm ekosistemin yetkinliğinin artırılması temel problem diyebilirim.
Son olarak, Exportan ile birlikte e-ihracat ve sınır ötesi ticaret konularında da tecrübe edinmeye başladıkça şu sıralar çok popüler olan "e-ihracat" sektörünün zorlukları daha çok olduğunu görüyorum. Bu bana tecrübeli bir e-ticaret uzmanı olarak zorluktan daha çok potansiyeli işaret ediyor ve geleceği düşündükçe mutlu oluyorum açıkçası.

5)Bugün sektöre girecek olsanız, hangi konuda uzmanlaşırsınız?
Aynı konularda uzmanlaşırdım. Bu benim kişiliğimle ilgili olabilir. İş hayatımda öğrenmek ve farklı alanlarda gelişmek benimsediğim ve beslendiğim bir konu. Bu sebeple dijital ticaretin değdiği her alanı tecrübe etmeye gayret gösteriyorum.

6) Sizin en son aldığınız online ya da offline bir eğitim var mı? Varsa nedir?

Elbette bir çok yayın ve alanında uzman firma ve kişiyi takip ederek öğrenmeyi süresiz hayatımda tutuyorum. Ancak kariyerimin bu evresinde biraz daha eğitim veren kısmına geçmeye başladım. İstanbul Teknik Üniversitesi Sertifika Programlarında E-ticaret Uzmanlığı Programında eğitmenlerden biriyim. Diğer yandan Exportan Danışmanlık içinde de e-ticaret girişimcilik atölye çalışmaları düzenliyor ve mentorluk yapmaya çalışıyorum.

7) Sektörden ilham aldığınız- Türkiye ya da dışından- rol model var mı? Varsa kim? İlham alacağımız bir videosu varsa paylaşır mısınız?
Türkiye'de de yurtdışında da çok saygın ve profesyonel takip ettiğim kişi var elbette. Hepsine değinenem elbette ama sektörden bir iki örnek verebilirim. Örneğin, Alibaba Ülke Müdürü, Cüneyt Erpolat benim e-ihracat alanında takdir ettiğim ve ilham aldığım kişilerden biri. Girişimcilik söz konusu olduğunda Insider'ın kurucu ortaklarından Hande Çilingir, hikayesinden çok ilham aldığım bir profesyonel.
E-ticaret sektöründen değil ama genel olarak iş yaşamımda en çok ilham aldığım kişi IKEA'nın kurucusu Ingvar Kamprad'dır. Birçok videosunu bulabilirsiniz elbette. Ben biraz eski kafalı olabilirim, size "Bir mobilya satıcısının vasiyetnamesi" adlı kitapçığını okumanızı çok tavsiye ederim.

8) 20 yaşına geri dönseniz, sektörünüzde ilerlemek adına, neyi farklı yapardınız?
Ne harika bir soru. 20 yaşıma geri dönebilseydim, ilgi duyduğum, gözlerimi kapatınca olduğumu gördüğüm yere beni götürecek araçları kullanır ve beni yolumdan kimsenin vazgeçirmesine izin vermezdim sanırım. Belki 20 yaşıma dönemem, ya da bir an öncesine ama hiç bir şey için geç olmadığını da unutmamak gerek.

9)E-ticaret sektöründe kariyer yapmak isteyen gençlere ne önerirsiniz?
Bu sektöre girmek isteyen gençlere çok şey önerebilirim tabiki. Ama en başta donanımlı olmaya özen göstermelerini şiddetle tavsiye ederim. Bilginiz ve donanımınız sizin tek gerçek kaynağınız aslında. Para, çevrenizdeki kişiler veya her an etki alanınız dışında kalabilecek her şey geçici olabilir. Planınızı ve yatırımınızı sadece kendinize güvenerek yapmalısınız.
Başka önerebileceğim bir konu da kolaya kaçmayın. İlgi alanlarınızı keşfedin, zor gelse bile oraya doğru yolda olun. Başarı, maddi kazanç ve diğer faydalar yanında gelecektir.
Sadece yurt içini ve limitli kaynakları takip etmeyin. Her şeyi, dünyanın herhangi bir yerinden herhangi bir konuyu her zaman takipte olun. Söz konusu dijital ticaret ise dışa dönük kalmalı, gündemi takip etmelisiniz ki vizyonunuz gelişsin.

10) Kariyerinin başında olan gençlere takip etmelerini önerdiğiniz bloglar nelerdir?
E-consultancy'nin blog sayfaları favorilerimden. www.econsultancy.com
Onun dışında Insider'ın yazılarını takip ederim. https://useinsider.com/blog/
Bir de Pisano müşteri deneyimi ile ilgili özellikle https://www.pisano.co/tr
Teknolojinin akıl almaz gelişimi beni heyecanladırdığı için LinkedIn'de bir çok hesap takip ediyorum bu konuda beni güncel tutan. Ayrıca haftalık olarak Murat Erdör'ü takip ediyorum. Tavsiye ederim. Mail çok okumam ama gazete okur gibi mutlaka bir göz atarım. Sektörün nabzını, yeni girenler kimler ve benzeri çok konuyu burdan öğreniyorum.

11)Gençlere önermek istediğiniz kitap ve dergiler nelerdir?
Sektöre dair kitap veya dergi takip ettiğimi söyleyemem. Benim okuduğum kitaplar daha çok hayatımdaki manevi ihtiyaçları doyuran ama bende yarattığı olumlu değişim sayesinde profesyonel hayatımda da çok olumlu etkilerini gördüğüm türden diyebilirim. En son bitirdiğim kitap Ikigai, yazarları Hector Garcia ve Frances Miralles.

12) E-ticaret kariyerinde ilerlemek isteyenler yurtiçinde veya yurtdışında hangi konferanslara katılsınlar ya da takip etsinler?
Konferansların özellikle iletişim ağınız için çok faydası olduğuna inanıyorum. O yüzden her konferans değerlidir ve fırsat buldukça katılmak gerekir. İçerik anlamında doyurucu olmasını istediğinizde benim şahsi görüşüm programında sponsor oturumu nispeten az olan, sadece sektördeki teknik konuları değil iç görülerin de konuşulduğu etkinlik ve konferansları takip etmeleri.

13) Önereceğiniz online eğitimler var mı?
Yok ne yazıkki, online eğitimler konusunda çok ilgili değilim.