İlk Türk Kadın Botanikçi: Sara Akdik

Kadınların hikayelerini paylaşan, "Deneyim paylaşınca güzeldir" inancıyla çalışan BinYaprak ailesi olarak, 29 Ekim'de BinYaprak Hikaye Hasadı Hareketini başlattık. Cumhuriyetimizin 2. yüzyılına kadınların hikayelerini hediye etmek için çıktığımız Hikaye Hasadına, ilklerin hikayeleri ile devam ediyoruz. 

Prof. Dr. Sara Akdik, Türkiye'nin ilk kadın botanikçisi olarak bilim dünyasında öncü bir rol üstlenmiştir. Kendisi aynı zamanda Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği'nin kurucu üyelerinden biri olup, genel başkanlık görevini yürütmüştür.

Eğitimi ve İlk Akademik Yılları

1897'de Girit'te doğan Akdik, ortaöğrenimini 1918'de İstanbul Alman Lisesi'nde tamamladı. İstanbul Dârülfünûnu'nun ilk kadın öğrencilerinden biri olarak Fen Fakültesi'nde eğitim gördü ve 1921'de mezun oldu. 1934'te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde asistan olarak göreve başladı, 1937'de doçent, 1945'te fen doktoru unvanını aldı. 1947-1948 yıllarında İsveçli genetikçi Prof. Muntzig ile çalışmalar yaparak üç makale yayımladı. 1948'de profesör unvanına yükseldi ve 1955'te Fen Fakültesi Farmakobotanik ve Genetik Kürsüsü'nün başkanı oldu.

Genetik Çalışmaları ve Akademik Katkıları

Akdik'in bilimsel çalışmalarını incelediğimizde, 1933'ten itibaren Türkiye'de genetik alanında önemli gelişmelerin yaşandığı bir dönemin içinde olduğunu görürüz. Nazilerden kaçan Alman bilim insanları, Türkiye'de genetik araştırmalarını başlatarak önemli katkılar sundular. Özellikle Alfred Heilbronn ve Curt Kosswig'in önderliğinde yapılan cinsiyet belirleme mekanizmaları, tümör genetiği gibi araştırmalara Akdik de katkı sağladı.

Eserleri ve Akademik Yayınları

Bilimsel üretkenliğinin yanı sıra akademik yayınlarıyla da dikkat çeken Akdik, A. Heilbronn'un birçok kitabını Türkçeye çevirdi. Başlıca eserleri arasında Türk Kodeksinin Farmakognosi Kısmı (1940), Botanik Çalışmaları Kılavuzu (1943, Lütfiye Irmak ile) ve Genel Botanik (1961) bulunur. 1973'te emekliye ayrılan Akdik, Almanca, Fransızca, İngilizce ve Rumca bilmekte, Rusça'yı ise akademik düzeyde takip edebilmekteydi.

Sanata ve Topluma Katkıları

Sadece bilimle değil, sanatla da ilgilenen Akdik'in müziğe duyduğu sevgi, Prof. Dr. Günsel Koptagel İlal'in anılarında da yer alır. 19 Aralık 1949'da Londra'da tanıştığı Uluslararası Üniversiteli Kadınlar Derneği'nin etkisiyle Türkiye'de Üniversiteli Kadınlar Derneği'ni kurdu ve 1949-1952 yılları arasında genel başkanlık görevini üstlendi.

1982'de hayatını kaybeden Akdik, yalnızca yetiştirdiği bilim insanlarıyla değil, sanata duyduğu saygı ve sivil topluma olan inancıyla da iz bıraktı.