İşe Ara Vermeli mi, Yoksa Vermemeli mi?

Kucağımda üç aylık bebeğim, önümde takvim. Benim hikayem muhtemelen sizlere tanıdık gelecek; çünkü ülkemizde bunu yaşayan binlerce kadın var.

YenidenBiz, İşe Ara Vermeli mi Yoksa Vermemeli mi sorusuna cevap arıyor. Buyurun size YenidenBiz gönüllüsü Çiğdem Görener Ozan'dan tanıdık bir hikaye. 

Kucağımda üç aylık, yüzüne bakmaya doyamadığım minik bebeğim, önümde ise takvim. İşe dönmem için kalan son yedi güne bakıyorum. İçim sıkıntıyla dolu. Çünkü hayatımın en zor seçimlerinden birini yapmak üzereyim. Bu öyle bir seçim ki, hangi seçeneği seçersem seçeyim bir tarafım eksik kalacak sanki. Bir tarafta bana muhtaç, henüz sadece anne sütü ile beslenen kızım, öbür tarafta yıllarca hiç ara vermeksizin canla başla çalışarak elde ettiğim kariyerim. Üstelik bu kariyere sahip olmak için yıllarca okuduğum okullar, üstüne aldığım eğitimler, geç saatlere kadar uzayan mesailer, yani inanılmaz bir emek var. Bir tarafım "bu kara kara gözlerle bana minnetle bakan dünya harikası yanında kariyer de ne ki!" derken öbür tarafım "ya bunca emeğime ne olacak, ya iş hayatına geri dönemezsem?" gibi binbir senaryo ile çıkmaz halinde.

İş yerime söz vermiştim döneceğime dair ve döndüm

Sabahları bebeğimi bırakırken ağlayarak işe gittiğim, dönerken son sürat döndüğüm beş ayın ardından bu zor seçimde galip gelen minik kızım oldu ve işten ayrıldım. Benim hikayem muhtemelen sizlere tanıdık geliyordur. Çünkü ülkemizde bunu yaşayan binlerce kadın var.

YenidenBiz işe ara veren kadınların yanında

Ben de benimkine benzer birçok hikaye olduğunu ve yalnız olmadığımı YenidenBiz derneğine gönüllü olarak katıldıktan sonra daha iyi anladım. YenidenBiz "İş hayatına ara vermenin bir hak olduğu kadar yeniden işe başlamanın da her kadının hakkı olduğuna ve desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz." diyen ve nitelikli kadınları tekrar işgücüne kazandırmak amacıyla kurulmuş bir dernek.

Kadınların işi bırakma nedenleri

YenidenBiz'e başvuran işe ara vermiş kadınlara baktığımızda işe ara vermelerinin en büyük nedenlerinin başında; çocuk sahibi olmaları, eşlerin iş durumlarından dolayı başka bir şehire ya da ülkeye taşınmaları veya yaptığı işi sevmediği için bırakmaları yer alıyor.

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013 sonuçlarına göre de benzer olarak çalışan kadınların işi bırakma nedenlerinin başında; %25 ile evlilik, %14 ile ise gebelik ve çocuk bakımı geliyor.

Peki işi bırakan kadınlar mutlu mu?

Danone Nutricia'nın İpsos Araştırma şirketine yaptırdığı "Çalışan annelerin 1000 günü" isimli araştırmasına göre işi bırakan annelerle yapılan görüşmelerde, işi bırakan bu annelerin yarısından fazlasının olumsuz duygular içinde olduğu ortaya çıkmış. Bu annelerin %23'ü çalışmayı bırakmış olmaları ile ilgili mutsuzluk, %11'i pişmanlık, %7'si sıkılmış hissetmekteymiş.

Tabii bu her zaman böyle olmak zorunda değil. Mesela ben işi bıraktığım için hiç pişmanlık duymadım. Ama işe dönüş ile ilgili endişelerim olduğu ve iş hayatına tekrar dönerken bazı zorluklar yaşadığım su götürmez bir gerçek.

Yine aynı araştırmada bu annelere, hangi koşullarda işi bırakmayıp çalışmaya devam edebilecekleri sorulduğunda, ilk sırada çocuk sahipliği ve bakımına ilişkin beklentilerinin karşılanması talebi gelmekteymiş.

Kadınlar için çalışan anne olmak; özgüvenli, pozitif ve gelişmeye devam eden insanlar olmayı çağrıştırmaktaymış.

Bu duygu benim için ne kadar da tanıdık. Neredeyse 3 yıl iş hayatına ara vermiş biri olarak biliyorum ki, çalışmayı bırakan kadın bir süre sonra sanki işle ilgili bütün bildiklerini unutmuş gibidir. Sanki onca yıl yaptığı işi tekrar yapamayacağını sanır. Tekrar çalışmaya karar verip de, dönmeye kalksa firmalar onu neden tercih etsin ki diye hayıflanır. Yani çalışmayı bırakan kadının özgüveni büyük bir yara almıştır.

İşi bırakmayan kadınlar mutlu mu?

Öte yandan aynı araştırmada 0-2 yaş döneminde çalışan annelerin çocuklarına büyükanneler bakmakla birlikte, şartlar uygun olsa çalışan kadınların bu dönemde bebeklerine kendileri bakmak istediği ortaya çıkmış ki, bu sonuç beni hiç şaşırtmadı. 

Zira işe döndüğüm o beş aylık dönemden ve anne olup çalışma hayatını bırakmayan çevremdeki insanlardan biliyorum ki, çalışmayı sürdüren annelerin yaşadığı vicdan azabı hep bir köşede durur. "Çocuğumla yeterince vakit geçiremiyor muyum?" şüphesi beynini yer durur. En çok 0-2 yaş döneminde olsa da, çocuk annenin varlığına, ilgisine ve şefkatine hep ihtiyaç duyar. Çalışan kadın ise iş kadını, anne, eş rollerinden hangi birine yetişeceğini şaşırmış durumdadır. Hiçbirine tam yetişememe duygusunu bir türlü içinden söküp atamaz.

Yani çalışma hayatını çeşitli sebeplerden dolayı bırakmak ya da bırakmamak her şekilde zor bir seçim. Her ikisinin de çeşitli sonuçları var. Karar ise tamamen size kalmış. 

Yalnız unutmayın ki, eğer seçiminiz işe ara vermekten yana olursa ya da halihazırda verdiyseniz, işe dönme tavsiyeleri, eğitim ve ilham veren etkinlikleriyle size destek sağlayacak YenidenBiz ailesine aday, destekçi veya gönüllü olarak katılın derim. 

Gelecek yazıda, iş hayatına ara vermeden önce bilmeniz gerekenleri ve daha ara vermeden yapabilecekleriniz hakkında önerilerimizi YenidenBiz kadınlarının tecrübeleri ışığında sizlerle paylaşacağım.

Sevgiyle kalın!

Yazan: Çiğdem Görener Ozan, YenidenBiz Gönüllüsü