Milyon Kadına Mentor: Neden STEM Mentorluğu?

STEM alanında mentorluk yapmanın neden önemli olduğunu içeren bir yazı derledik. Keyifli okumalar!

Mentorluk (akıl hocalığı/rehberlik) kişinin sahip olduğu tecrübe ve belirli bir uzmanlık ile kendisinden daha az deneyimli kişilere rehberlik etmesi ve deneyimlerini paylaşmasıdır.

Rol ve sorumlulukların net olduğu; mentor ve mentinin kişisel sorumluluklarını alarak ortaklaşa yürüttükleri, karşılıklı olarak bilgi ve bakış açısı paylaşımına olanak veren, güvene dayalı bir öğrenme, gelişim ve dönüşüm yolculuğudur.

Parçası olan tüm taraflar için – mentor, menti ve program sahibi olan organizasyon – pek çok somut fayda sağlayan mentorluk uygulamalarının, özellikle STEM alanlarında neden ihtiyaç duyulduğuna yönelik bazı bilgiler paylaşmak istiyoruz.

Milyon Kadına Mentor Hareketi, 15-25 yaş arasındaki genç kızlar ile sektör liderlerini dijital platformda bir araya getiren ve genç kızların kariyer hedeflerini destekleyen bir mentorluk hareketidir.

2021 yılında STEM (Fen Bilimleri, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik) alanlarında kariyer hedefleri olan genç kızları desteklemek üzere hayata geçirilen Milyon Kadına Mentor Programı'na 2023'te, alan farkı gözetmeksizin, okuyan ya da yeni mezun tüm genç kızlar ve liseler de eklendi. Milyon Kadına Mentor Programı kapsamında, kariyer yolculuğunda mentor arayan tüm genç kızlara destek olma hedefiyle çalışmalar devam etmektedir.

Program, ABD Ticaret Odası'na bağlı ABD – Türkiye İş Konseyi'nin Women in Business (İş Dünyasında Kadınlar) çalışma grubu eş başkanları Ümran Beba (Kurucu, Beba Vakfı ve Partner, August Leadership) ve Canan Özsoy'un liderliğinde ve proje paydaşları TurkishWIN ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)'nin işbirliğiyle hayata geçirilmiştir.

STEM Alanlarında İş Gücü İhtiyacı

"Ekonominin geleceği STEM alanlarındadır."

James Brown (STEM Eğitim Koalisyonu Direktörü, Washington D.C.)

Araştırmalar STEM alanlarının global ölçekte ekonomik büyüme için kritik role sahip olduğunu; inovasyonun ve dönüşümün temelini oluşturan STEM becerilerinin bu ekonomik büyüme açısından ciddi önem arz ettiğini ortaya koymaktadır.

Küreselleşen ve dijitalleşen iş dünyasında gittikçe daha fazla ihtiyaç duyulan STEM becerileri, kritik/eleştirel düşünebilme ve problem çözebilme, sistemler ve insanlar arasında işbirliği geliştirme ve liderlik, girişimcilik ve inisiyatif alma, etkili sözlü ve yazılı iletişim, analitik beceriler, sürekli öğrenme, merak ve yaratıcılık olarak gösterilmektedir. (1)

Yapılan bir araştırmaya göre, en hızlı büyüyen mesleklerin %75'i STEM alanlarında kullanılacak yetkinlikler gerektirmektedir. (2) Örneğin, ABD'de endüstri devriminden beri STEM alanındaki iş kollarının tüm işler içindeki oranının iki katına çıktığı ve işlerin giderek daha fazla STEM bilgisi talep ettiği görülmektedir. (3) Buna göre, inovasyon kapasitesini artırabilmek için kalifiye işgücüne ihtiyaç duyulmakta ve STEM alanında eğitimli çalışanlara daha fazla ihtiyaç doğması beklenmektedir.

Öte yandan STEM alanlarında çalışacak kalifiye iş gücü konusunda ciddi bir açık bulunmaktadır. 2015 tarihli OECD Araştırması sonuçlarına göre, ülkelerin STEM alanlarından mezun olan kişi sayısında Çin ve Hindistan başı çekmekte olup; sayıların bu oranda artması halinde 2030 yılı itibari ile OECD ve G20 ülkelerinin toplam STEM ihtiyacının %60'ını Çin ve Hindistan'ın karşılayacağı öngörülmektedir. (4)

"İş hayatında teknolojinin yerinin artmasının insanlar ve çalışma kültürü üzerinde büyük etkileri olacak. İşe alınan kişilerin nitelikleri değişecek. Şirketlerimizdeki hizmet sunuş kültürü değişecek. Ayrıca otomatize edilebilecek olan insan fikirlerine ihtiyaç kalmayacak."

Peter Harrison (Schroders Grup Başkanı,Birleşik Krallık)

Türkiye'de Durum

1. Alanlarında İş Gücüne Yatırım İhtiyacı

PwC ve TÜSİAD tarafından gerçekleştirilen araştırma sonucuna göre, global ekonominin en önemli yönlendirici unsurlarından olan dijital dönüşümün yarattığı yarışta kalabilmek için kalifiye iş gücüne olan ihtiyaç Türkiye ekonomisi açısından da kritik önem taşımaktadır. (5)

PwC'nin "2050'de Dünya" raporuna göre Türkiye'nin, 2030 ve 2050 yıllarında satın alma gücü ölçeğine göre dünyanın en büyük ekonomileri sıralamasında 11. sıraya geleceği öngörülmekledir.

Bu bağlamda Türkiye'nin, dijitalleşme ve inovasyonun yönlendireceği küresel ekonomide söz sahibi olmak için STEM becerilerine sahip işgücüne yatırım yapması gerekmektedir.

Yine aynı araştırmaya göre, Türkiye'de insan kaynakları direktörlerinin %57'si, 5 yıl içerisinde STEM alanındaki işgücü talebinin artacağını düşünmektedir.

2. STEM İş Gücü İhtiyacında Açık

Bu doğrultuda, PwC analizlerine göre 2023 yılı için Türkiye'de yaklaşık 34 milyon toplam istihdamın yaklaşık 3.5 milyonunun STEM istihdamı olacağı, 2016-2023 döneminde STEM istihdam gereksiniminin 1 milyona yaklaşacağı; fakat bu ihtiyacın karşılanmasında lisans ve yüksek lisans mezunları esas alındığında yaklaşık %31 değerinde bir açık oluşacağı öngörülmektedir.

Bunu doğrular nitelikte bir araştırma sonucu, CEO'ların kendi şirketleri için yaratıcı ve inovasyon becerilerine sahip kişilerin bulunmasında yaşanan zorluk oranının Globalde %77, Türkiye'de ise %84 oranında "çok zor" ve "zor" olarak değerlendirdiğini göstermektedir. (6)

3. STEM Mezunları Sayısında OECD Ülkeleri Arasında Gerideyiz

OECD tarafından en son 2014 yılında yayımlanan, alanlarına göre mezun verisi araştırmasına göre Türkiye'de STEM alanlarından mezun olanların sayısı, toplam mezun sayısının yalnızca %17'sini oluşturmaktadır.

Benzer şekilde STEM mezunlarının toplam iş gücü̈ içerisindeki payına bakıldığında ise, Türkiye'de STEM mezunlarının işgücüne katılım oranı %30'un altında kalmaktadır.

STEM Alanlarında Kadınların Önemi

Dünya nüfusunun yarısını oluşturan kadınlar, iş hayatında her geçen gün daha fazla temsil edilse de, STEM alanlarındaki iş kollarında bu ilerleme çok daha yavaş olmaktadır. STEM alanlarındaki hızla artan ihtiyaç ve aynı doğrultuda büyüyen kalifiye işgücü açığını kapatabilmek, kadınların iş hayatına ve özellikle STEM alanlarına daha fazla katılmalarının desteklenmesi ile mümkün olur.

Bunu doğrular nitelikte bir açıklama ABD'de Beyaz Saray tarafından yapılmış olup; kadınların STEM alanlarında aktif olarak yer almasının STEM alanlarında kalifiye işgücü açığının kapatılması konusunda kritik öneme sahip olduğu vurgulanmıştır.

Million Women Mentors (MWM) programının yaratıcısı STEMConnector tarafından paylaşılan bir kaynağa göre kadınlar ABD'de 25-29 yaş arası üniversite mezunlarının %55'ini oluşturmakla beraber, STEM mezunlarının yalnızca %31'ini oluşturmaktadır. (7)

2021 yılında World Economic Forum tarafından hazırlanan Global Gender Gap Report'a göre (8), toplumsal cinsiyetler arası eşitlik endeksinde toplamda 156 ülke içerisinde 133. sırada olan Türkiye'de durumun daha vahim ve ihtiyacın daha da acil olduğunu tahmin edebiliriz.

Öte yandan, kadınların iş hayatına girdikleri ilk aşamada STEM alanlarında yer almalarının desteklenmesi kadar, ilerleyen zamanlarda da bu alanlarda kalmalarını sağlamak önemlidir.

Araştırmalara göre, STEM alanlarında çalışan kadınların işlerinden ve hatta profesyonel yaşamdan ayrılma eğilimleri, diğer alanlarda çalışan kadınlara kıyasla çok daha yüksektir. Yaklaşık 12 yıllık bir çalışma hayatının ardından, STEM alanlarında çalışan kadınların yaklaşık %50'si işten ayrılırken, bu oran diğer alanlardaki kadınlarda %20'lerdedir. Hatta STEM alanlarından ayrılan kadınların büyük çoğunluğu, bunu ilk 5 yıl içerisinde yapmaktadır. (9)

Öğrenim çağından itibaren genç kızların, iş hayatına yeni başlayan genç kadınların STEM alanlarında kariyer yapma yolunda desteklenmesi, daha fazla bilgi ve kaynağa erişmeleri için imkan sağlanması, doğru rol modellerle buluşturulması dünya çapında değişen ve dönüşen iş dünyası ihtiyaçları için kritik öneme sahiptir. STEM alanlarında mentorluk uygulamaları da, bu yoldaki en etkili araçlardan biridir.

Milyon Kadına Mentor Hareketine Katıl

Milyon Kadına Mentor Hareketi büyüdükçe güçlenecek , güçlendikçe daha çok kadını STEM kariyerlerinde destekleyecektir. Daha önce bu programa katılmadıysanız:

Hemen Milyon Kadına Mentor sayfamızı inceleyin, bekliyoruz!
Milyon Kadına Mentor programındaki 1:1 mentorluk deneyimini merak ediyorsanız, rehberimizi buradan inceleyebilirsiniz.
Programa menti olarak katılmak istiyorsanız, başvurularınızı bu linkten yapabilirsiniz.
Kurumunuzla programa katılmak isterseniz bu kurumsal adımları atabilirsiniz.

Kurumsal mentorluk programınızı kurmanız ve harekete katılmanıza destek olmak için "Milyon Kadına Mentor Hareketi Kurumsal Destek El Kitabı" hazırladık! Bu linkten daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.

Bekliyoruz, sizsiz bir eksiğiz!

Kaynaklar: