STEM: Su Soğuk ama Girince Alışıyorsun!

Çiğdem Çağlar'ın STEM'i hayatıyla özleştirdiği bu yazıya hepinizi bekliyoruz. İyi okumalar! 

Lisans eğitimimden aşina oluğum STEM yaklaşımında, işin mutfağına BAUSTEM sayesinde girdim. Üstelik öyle bir giriş yaptım ki hem öğrenci, hem öğretmen hem de bölge sorumlusu olarak! STEM nedir, nasıl uygulanır, bu işin felsefesi nedir'i iyice özümsemeli, bölgemdeki öğretmenlere yol göstermeli ve öğrencilerimin uçsuz bucaksız hayal güçlerini, merak duygularını harlayarak onlarla çalışma yapmalıydım. Elimde ne vardı? Koca bir panik! Kendi paniğim, öğrencilerin paniği ve öğretmenlerin paniği. Çünkü hepimiz bize hazır sunulan, belirli sınırlarla çerçevelenmiş konfor alanımızdan çıkmaya korkuyorduk.

İşin en zor kısmı ders planı yazmak ve ders planı için bir bilgi temelli hayat problemine (BTHP) karar vermekti. Ben Fen Bilimleri öğretmeniyim, açardım kazanım listesini, o birkaç kelimelik cümlelere bakarak 21. yüzyıla ait bir BTHP bulmaya çalışırdım. Karar verdikten sonra Matematik öğretmeniyle de fikir alışverişi yapar, bir de onun kazanımlarını tarardım. Oysaki işe kazanımlardan başlamak -benim sürecimde- kendimi sınırlamama sebep oluyormuş. Evet, alanda derinleştirme adına Fizik, Kimya, Biyoloji kazanımlarına, disiplinlerarasılık adına Matematik kazanımlarına da hâkim olarak işleri kolaylaştırdım fakat yaratıcı düşünmeyi de oldukça sınırlandırdım. Süreç ilerledikçe, ben STEM'in felsefesini kafamda oturttukça BTHP bulma işi bambaşka bir şekil aldı. Artık günlük hayatımda bir problemle karşılaştığımda, örneğin en güncel olarak covid – 19, ben bu problemi bir STEM planı haline getirebilirim, diye düşünüyor ve ondan sonra kazanımlara bakıyorum. Ve tabii ki problemime uygun bir kazanım buluyorum! Fen Bilimleri ve Matematik, bunlar hayatın, doğanın, bilimleri. Günlük hayatımızda karşılaştığımız problemlere, bu alanlarda kazanım bulmak için çok da bir çaba gerekmiyor. Anlayacağınız işin en zor kısmı, sadece etrafınıza ve yaşadıklarınıza biraz daha farkındalıkla bakınca kolayca halloluyor. Öyleyse STEM hayatımızın içinden bir eğitim modeli.

Bir diğer zorlayıcı nokta ise "Uygulayabilir miyim?" tedirginliği… İlk STEM dersinizde elinizdeki plana sıkı sıkıya tutunurken, hiçbir noktayı atlamamaya veya yönergenin dışına çıkmamaya çalışırken, ders yaptıkça özgürleşiyorsunuz. Öğrencilerinizden aldığınız dönütler doğrultusunda planınızı onlara uyduruyor, gerekirse daha çılgınca şeyler üretiyorsunuz! Ve artık herkese STEM'in ne olduğunu daha iyi anlatabiliyorsunuz. Hiç unutmam, bir görsel sanatlar öğretmenimiz, strafor keserken zorlandığı için, o an yanında bulunan malzemelerle kendisine elektrikli bir strafor kesme aleti yapmış ve bana, " Bu yaptığım STEM olabilir mi?" diye sormuştu. Ben orada anladım, artık STEM'i kalıp cümlelerden daha etkili bir şekilde anlatmayı sonunda başarmıştım!

Ve kendi sürecimde zorlandığım son aşama… Öğrencilerin ve hatta öğretmenlerin hata yapma korkusunu yenme kısmı… Adı üstünde STEM, işin içinde mühendislik ve teknoloji de var. Yıllarca teknolojiden korkan bir nesil tarafından "Aman dokunma, bozarsın!" diye büyütülen çocuklar, tabii ki teknolojik malzemelere ders içerisinde dokunmaktan korkuyor ve öğretmenin kontrolünden çıkmak istemiyor. Veya öğretmenlerimiz, ben artık anlayamam korkusuyla teknolojiyi kurcalamaktan çekiniyor. Kurcalayın! Öğrencilerime ilk söylediğim şey bu oldu. Deneyin, korkmayın. Bozuldu mu? Bu sefer de nasıl düzelteceğimizi, nasıl tamir edeceğimizi, yerine ne kullanabileceğimizi öğreniriz. Yanlış mı yaptık? Başa döner hangi aşamada sıkıntı olduğunu bulur, tekrar deneriz. Bir programı kullanmayı mı bilmiyoruz? Artık her şey bir tık uzağımızda, yalnızca birkaç video izleyerek en azından bir ders planında kullanabilecek kadar bilgiye sahip olabiliriz. Biz STEM eğitim modelinde, düşünmekten, hayal etmekten, denemekten yanılmaktan, üretmekten, başa dönmekten, üzerine yenisini eklemekten, bozmaktan, tamir etmekten, soru sormaktan, araştırmaktan ve konfor alanımızdan çıkmaktan korkmuyoruz!

Son olarak en çok karşılaştığım soru: " Gerçekten STEM yapıyor musunuz?" Evet, gerçekten STEM yapıyoruz! 

Çiğdem Çağlar

Fen Bilimleri Öğretmeni

Uğur Okulları Gaziantep Kampüsü