STEM ve Temel Bilimlerin Doğası

Eğitim süresi boyunca ve sonraki yıllardaki uygulamalarımda en sevdiğim kısım hep kendi branşıma ait kazanımların izini diğer STEM branşlarında aramak oldu.

Hayatımıza giren her yeni olgu, düşünce ya da değişimin peşinden gönüllü sürüklenmek için insan geçerli sebepler arıyor. Bir gün mesleğiniz adına yıllardır bildiğiniz her şeyin karşısına 4 harfli bir kısaltma çıkıyor mesela. Bir arada duran bu 4 harf aslında tahmin ettiğinizden çok daha fazlasını seriyor önünüze. Yıllarca lise eğitiminde müfredatlarda; uyarılarla, ünlemlerle, kalın çizgilerle birbirinden ayrılmaya çalışılan temel bilim derslerinin aslında doğaları gereği bütünleşik olduğu ve hatta birbirilerinden ayrı düşünülemeyeceği gerçeği… Fizik dersini kimya sorgulamaları yapmadan anlatmaya çalışmak, kimyanın içinde matematik konuşmamak, biyolojiyi diğer temel bilim derslerinden ayrı tutmaya çalışmak beyhude bir çaba. Temel bilimler ne müfredatlarla, ne kitaplarla, ne de sınırlarla ayrılamayacak kadar bütünleşik. Birini gerçekten anlamanın yolu muhakkak ki diğerlerini anlamaktan geçiyor: Hayatı anlamak. Benim bir öğretmen olarak kişisel STEM sürecim sanırım en çok temel bilimlerin birlikte anlaşılması ve anlatılması gerekliliği üzerinde yoğunlaşıyor. STEM'in hali hazırda açılımı; Science, Technology, Engineering ve Mathematics ve STEM temelli hazırlanan her ders, en az iki STEM branşına ait kazanımlar içermesi gereken bir model. Eğitim süresi boyunca ve sonraki yıllardaki uygulamalarımda en sevdiğim kısım hep kendi branşıma ait kazanımların izini diğer STEM branşlarında aramak oldu. Kimya ile ilgili bir konu ve tek bir kazanım bile eninde sonunda ve mutlaka fizikle, biyolojiyle, matematikle ve hatta mühendislikle alakalı çıkıyordu. Diğer derslere ait müfredatları incelemek ve kazanımları okumak STEM eğitiminin benim için en faydalı yanı olmanın yanı sıra mesleğime, kimyaya, dünyanın varoluşuna, tabiata, maddenin doğasına bakışımı da geliştirip, dönüştürdü. Bu durum bana, lise öğrencilerine biyokimya, fizikokimya, biyofizik gibi temel bilimlerin bütünleşik olduğu yükseköğrenim branşlarından bahsetmek; biyolojide arı peteğinin, kimyada fullerenin yapısal muhteşemliklerindeki matematiğe, mühendisliğe hep beraber hayran olmanın çok ötesinde, dersi zenginleştirip güzelleştirecek fırsatlar sundu. Ben STEM eğitimi ile temel bilimler arasındaki bu bağı tekrar hatırlamakla kalmadım, bir sürü heyecan verici yepyeni bağlantı da kurdum. Bir STEM dersini planlamak, kendi branşımda bir ders planlamaktan çok daha fazlası oldu hep. Temel bilimlerin derinlerine dalmayı gerektiren, daldan dala hayretle atlarken, doğaya, fizik kanunlarına, insan biyolojisine, duyguların kimyasına, tek bir moleküldeki kusursuz mühendisliğe hayran olma ihtimali çıktı karşıma. Bu yazıyı okuyan tüm meslektaşlarıma o engin denizlere dalacak zaman ve heyecan dilerim. Bir STEM ders hazırlığının sizi nereden vuracağı, bir öğrencinin hayata bakışını nasıl etkileyeceği inanın hiç belli olmaz.

Funda Uçal Kimya Öğretmeni Özel Gaziemir Uğur Anadolu ve Fen Lisesi