Bilim Yolunun STEM Ayrımına Yolu Düşen Aysu Öğretmen

Aysu öğretmen sizler için STEM ile yollarının kesişmesiyle beraber başlayan yolculuğunu anlatıyor. Keyifli okumalar !

2017-2018 eğitim öğretim yılında STEM ile yolumun kesişmesi üzerine öğretmenlikte kariyer basamaklarıma bir yenisini eklememle başladı aslında bütün mesele. Bir matematik öğretmeni olarak her zaman sevmişimdir bilimle fenle yoluma ışık tutmayı, derslerimde beherglas kullanıp bilgisayar programları ile geometrik şekiller çizmeyi. İlgim olan bir alanda uzmanlaşma fırsatı çıkmıştı karşıma. "STEM Zümresi öğretmeni olacaksınız Aysu Hocam" dediklerinde gözümde bir korku fakat içimde tarifsiz bir heyecan başladı. Bu yolda beni neler bekliyor, neler bilmem gerekiyordu? Duyduğum ilk anda yaşadığım heyecan, yapılan çalışmaları gördükçe katlanarak artmaya başladı. Gözümde bugünün çocukları geleceğin büyükleri olacak pırlanta gibi öğrencilerim canlandı. Neler yapabilirdik?

Eğitimler başladığında 21. yy sorunlarına çözüm sunabilecek bilgi temelli hayat problemleri (BTHP) oluşturacağımızı duyar duymaz kafamda canlanmaya başlamıştı her şey. Z kuşağının karşılaştığı ve karşılaşacağı birçok problem vardı ve bu kuşağın birçoğu sorunlara çözüm bulma potansiyeline fazlası ile sahipti. Beni nelerin beklediğini öğrendikçe içimdeki heyecan bambaşka bir hâl aldı. Çalıştaylar ile yeterli bilgiyi edinip araştırmalarım ile üzerine fazlasını kattıktan sonra o büyük gün geldi çattı benim için. Öğrencilerim ile matematik ders kazanımımız, yan ders kazanımımız ve 21. yy problemimiz bir araya gelerek bir BTHP oluşturacaktık. Fakat korktuğum olmuştu ve kısıtlamaların bizi çok dar bir çemberin içine sokmuş olduğu hissine kapılmıştım. Birçok deneme yaptım fakat istediğim plana bir türlü ulaşamıyordum. (Ya da ben ulaşamadığımı düşünüyordum ! ).

Her denememde bir yere kadar gelip sonrasında keskin bir bıçak ile karşılaşıyordum planımı yazarken. İlk planımda elimde bilgisayar ile gittiğim her yerde beni doğru sonuca götürecek düzeltmeleri yapıyor fakat istediğim sonuca ulaşamıyordum. Bir süre sonra istediğim oldu eksikleri ile de olsa ortaya bir plan çıktı ve uygulamaya koyulduk öğrencilerim ile. Tabii ki sınırlamalar ve ilk denememiz olması bizi farklı farklı çıkmazlara sürükledi ama olmuştu, başarmıştık. Artık benim de bir STEM ders planım vardı. Hem de artıları ve eksileri ile uygulayabildiğim. Çünkü biliyordum her zaman kendimi adamak istediğim bilimin yolu beni kendine eksenine doğru büyük bir enerji ile çekiyordu. Ders içerisinde bilim ve teknolojiyi çokça kullanan ben, fark ettim ki kimi zaman kıyısından köşesinden hep STEM' e bir taş atıyormuşum fakat farkında değilmişim. Sonra dedim ki kendi kendime "Geleceğin temel taşı olan STEM, neden bu kadar az konuşuluyor? Daha çok, daha çok konuşulmalı".

İlk planımdan sonra oldu mu olmadı mı diye birçok kez kendimi sorgularken Bahçeşehir Üniversitesi' nde Matematik Öğretmenleri Zirvesine katılma fırsatım oldu. Ve yolum M. Sencer Çorlu Hocamız ile kesişti. Böyle kıymetli bir hocamızı görmüşken ayaküstü yaptığım ilk STEM planı ve ders içi uygulamalarımdan bahsetmek istedim. Tabii ki ilk planım çok istediğim gibi olmadığı için oldukça yakınarak anlatıyordum yaptıklarımı. Fakat hocam dinledikçe bu yolda aydın fikirleri ile beni oldukça ileriye taşıyıp STEM uygulamalarım için çokça cesaretlendirdi. Ve sonrasında su gibi akıp giden bir yılı 4 plan ile bitirip STEM Lider Öğretmen mezuniyetimin haklı gururunu yaşadım. Bir matematik öğretmeni olarak o çok sevdiğim fen bilgisini, matematiği, algoritmaları ve daha nice bilim ve teknolojiyi mesleğimin tam merkezine oturtmuştum ve hepsini bir kefede biriktirip STEM uygulamalarımın nadide parçaları hâline getirmeyi başarmıştım. Öğrencilerim ile bazen laboratuvar bazen bahçe bazen sınıfta uygulamalarımızı yaparken hepimizin yüzüne yansıyan farklı duyguları; bazen merağı, heyecanı, tutkuyu bazen hırsı, öfkeyi, görseniz durgun denizin nasıl hırçın dalgaları olduğumuzu çok daha iyi anlardınız. Çünkü artık onlar da biliyordu: STEM gelecekti. Onların, benim, sizin, herkesin geleceğiydi. Küçük umutların büyük yeşermeleriydi.

2018-2019 eğitim öğretim yılına öğrencilerim ve ben bir fidan olarak başlamıştık. Dönem sonunda benim Lider Öğretmen olduğum gibi artık onlar da benim gözümde birer Lider Öğrenci olmuştu. STEM' in hayatıma girişinin 2. yılını kutlamak için daha güzel planlar yazmalı, daha sağlam adımlar atmalıydım. Öyle de oldu artık ben Lider öğretmen, öğrencilerim lider öğrenci olmanın hakkını vermeye başlamıştık. Sınırlamalar artık bizi daha az yoruyor ve sorunlar yolumuza daha az taş koyuyordu. Planımıza uygun malzemeler bulmak artık daha kolaydı. Fakat çalışan bir prototip yapmak bizi en çok zorlayan nokta olmaya devam ediyordu. Çünkü ortaokul kademesinde matematik kazanımlarını ders planı ile bütünleştirmek beni hala zorlayan noktalardan biriydi. Ama pes etmek bir lider öğretmene yakışmazdı. Çalışan bir prototipim yoktu fakat harika maketlerim, şehirlerim, bahçelerim vardı. Birçok soruna çözüm üretebilmiştik. Bunları bilmek beni her geçen gün STEM yoluna daha çok baş koymaya itti.

Bu dönemin ilk çeyreğinde öğrencilerimden birer 21. yy problemi düşünmelerini istedim. Yarına ödeviniz dememe rağmen, yarını beklemek ne kelime, cümlem biter bitmez fikirler yağmaya başladı. Birçok parmak havadaydı ve "öğretmenim" sesleri yankılanıyordu sınıfta. Eyvah! Aysu Hoca'nın heyecanını şu an kelimeler ile ifade edemiyorum buraya. Oturduk o ders, yarını beklemeden konuştuk. Zil çaldı, teneffüs oldu, kime ne, biz dalıp gitmiştik çoktan STEM okyanusuna. Birçok fikir ile bitirdik o günü. Ve öğrencilerim de benimle beraber baş koydu çalışan bir prototip yapma yoluna. Plan yazıldı, çalışmalar yapıldı ve sıra geldi uygulama aşamasına. İlk birkaç denemede olmadı. Pes etmedik, birkaç kez daha denedik fakat istediğimiz sonuca varamadık. Olsun, biz STEM okyanusundaydık öyle küçük bir sorun ile gölde boğulamazdık. Sonuçta STEM yolunun sonu ne olursa olsun artısı da eksisi de size bir şey öğretiyor. Planımızın olumsuz sonuçlanması bize birçok şey öğretti, skorumuz sıfır da olsa bir bölümü daha atlamıştık. Kökten değiştirdik planımızı. Panel sistemi ile çalışan bir araç tasarlayamamıştık ama bu sefer bir bahçe tasarlayacaktık. Sorunlar bulundu, malzemeler tamamlandı ve bu sefer ulaştık sonuca, elde ettik ürünümüzü. Ve bu yolda şunu öğrendim: Karşıma çıkan her engel aşılmak için var ve o engelleri her aştığımda yolum daha güneş, yolum daha ışık…

Bir yılı daha devirdik 4 çeyrek 4 plan ile. Yeni donanımlar kazandırmıştı bana planlarım. Bir matematikçi olarak yıllarca soyut kavramlar ile içli dışlı olan ben, büyük bir tutku ile bağlı olduğum bilimi STEM ile somutlaştırmaya başlamıştım. Belki insanlık için küçüktü ama Aysu Öğretmen için büyük bir adımdı bu. Daha fazla bilgi ve daha fazla öğrenmenin yanında daha fazla soruna çözüm olma isteği içimi kemiren bir hâl almıştı artık. Heyecan ile bir sonraki yılı beklerken karşıma çıkan sorunları "BTHP olur mu, prototip geliştirebilir miyim?" fikirleri, kuvvetli fırtınalarda düşmeyen o tek yaprak gibi zihnimdeydi her an. Sonuçta STEM dediğimiz hayatın içinden çıkıp bilimin kollarına gelen bir kavramdı. Bizler de hayatın içinde olduğumuza göre kol kola yol almamız gerekiyordu onunla. STEM'i bilimden de sosyal hayattan da ayrı düşünemeyiz. Bilişsel süreç aşaması artık tam anlamıyla benliğime oturmuştu, akademide her yolumu bilişsel süreç fikirlerim ile keyifli hale getiriyordum. Artık sınırlamalar beni üzmüyor, daha da güçlü hale getiriyordu.

2019-2020 eğitim-öğretim yılına başladığımızda artık bu yıl beni STEM Zümre Başkanı yapma kararı alınmıştı. İlk duyduğumda yaşadığım duygular karmakarışıktı. Fakat bu duygularım arasından bir tanesi, beni son sürat içerisine aldı: HEYECAN. Ve dedim ki heyecan olan yerde başarı kaçınılmaz bir sondur. Bu yılı STEM çalışmaları ile taçlandırmalıyız. Okulumuzun eski öğrenci, veli ve öğretmenleri konuya hâkim, hemen yeni gelenler için bilgilendirme sunumları hazırlamalı ve bir an önce herkesi bu ışıklı yola birer meşale yakmaya çağırmalıyım. Öyle de oldu. Önce seminer döneminde değerli STEM zümresi öğretmenlerimize detayları açıklamakla başladım. Yeni duyan öğretmenlerimizin kafalarındaki soru işaretlerini silmek için olumlu olumsuz tüm tecrübelerimi aktardım. STEM deyince insanların kafasında uyanan yalnızca robot yapma fikrinin doğru olmadığını açıklamakla başladım işe. STEM, 21. yy problemi olan her konuya ışık olmaktı. Bilgilendirme sunumlarından sonra öğretmen eğitimleri ile devam ettim. Görüyordum, ekip bomba gibi geliyordu. Örnek planlar yazdık, uygulamalar yapmaya çalıştık. Derken ilk veli toplantımızda kıymetli velilerimize STEM' i anlatmam gerekiyordu. Aysu Öğretmenin heyecanı yine göklerde çünkü yeni ufuklara açılması gerekiyordu. Baretimle çıktım sahneye. Bugünün büyüklerine geleceğin büyüklerinin rollerini anlattım ve STEM' in hayatımızın merkezinde nasıl durduğunu aktardım. STEM uygulamalarını öğrencilere yansıtmadan önce STEM' in bize katacaklarını paylaştım velilerimle. Karşımda gördüğüm, merakla ışıldayan gözler bir kez daha gösterdi nasıl güzel işler yaptığımızı. Çünkü sadece okul değil, evlerde de konuşulmalıydı STEM. Öyle de oldu daha çeyrek başlamadan öğrenciler sormaya başladı "ne zaman STEM dersimiz olacak öğretmenim" diye. Aysu Öğretmen bu yıl bu yolu yürümeyecek, koşacaktı, çok belliydi. Eğitimler, toplantılar, beyin fırtınaları ile her çeyrekte planlar yazılıyor ve uygulanıyordu.

Bu yılın bir başka heyecanı da fuarımız oldu. Çünkü ilk defa yapacaktık. Daha ilk çeyrekte beni fuar heyecanı sarmıştı bile. Çünkü fuar ile daha fazla insana aktarılabilecekti STEM fikri. Planlar yazıldı, uygulamalar yapıldı, afişler ve posterler hazırlandı, stantlar kuruldu ve fuar alanımızı açtık. Öğrenci-öğretmen iş birliği ile kıymetli misafirlerimize çalışmalarımızı sunduk. Daha kapıdan girer girmez fen, matematik, teknoloji ve mühendislik kokusu buram buram yayılıyordu. Misafirlerimiz her standı heyecan ile dolaşıp orada yarışmalarımıza katılıyordu. Daha geniş bir dünyaya açılmanın mutluluğu, planları yazıp uygulayan öğretmenlerimizin ve öğrencilerimizin gözlerinden okunuyordu. Artık STEM planlarımızın teorikte ve pratikte, gerçek hayatta ve gelecek yaşamda herkese büyük faydalar sağlayacağı daha fazla kişiye ulaşmıştı. Çünkü STEM, öğrencilerimizin dünyaya bakış açısını genişletiyor ve değiştiriyordu. STEM ile Ali amcanın çiftliğine terazi, Uğur Deterjan Fabrikası' na ölçü kabı, Uzay kirliliğine manyetik mekanizmalar geliştirmek ve bunları birçok kişiye sunmak geleceğe olan inancımızı daha kuvvetli hale getirdi.

2020 yılı Mart ayında karşımıza çıkan ve hayatımızı büyük ölçüde bir bilinmezliğe sokan Covid-19 salgını sebebiyle yüz yüze eğitime ara vermek tüm derslerde olduğu gibi STEM derslerimizi de çevrimiçi yapmamıza sebep oldu. Fakat karşımızda bir 21. yy problemi vardı ve bunca güzel plana imza atan öğretmen ve öğrencilerin bu probleme de çözümler geliştirmesi ve üretmesi doğru olacaktı. Öyle de oldu. Çevrimiçi STEM eğitimlerimiz ile evlerde daha çok duyuldu STEM çalışmalarımız. STEM, yine öğrencilerimizin kendi güçlü yönlerini keşfetmelerine büyük ölçüde destek oldu. Beklentinin yerine mücadele etmeyi, vazgeçmek ve pes etmek yerine sorunlara karşı çözümler üretmeyi öğretti. Bundan sonraki her süreçte #StemGelecektir sloganımız hayatın içerisinde bilim ve teknoloji ile var olmaya devam edecek.

STEM' in öğrencilere umudun yanı sıra mücadeleyi de aşılamaya devam etmesi dileğiyle…

Aysu Kalaycı Tok
Matematik Öğretmeni
Uğur Okulları Tuzla Kampüsü