erkenSTEM Ders Gözlemi ve Katkıları

Bir erkenSTEM dersinin nasıl geçtiğini merak ediyor musunuz? Peki, erkenSTEM dersinde önem verilmesi gereken şeylerin neler olduğunu? Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri Büşra Özdev ve Eda Yadigar Şimşek sizler için stem eğitimi gözlemlerini kaleme aldı!

Genç STEM Araştırmacıları olarak, Kartal Uğur Okulları'nda erkenSTEM ders gözlemi gerçekleştirdik. Toplam 11 öğrencinin olduğu ders sırasında, Gözlem Protokolü'ne notlar alıp sonrasında yazı içeriğini oluşturduk. Gözlemlenen ders, erkenSTEM Programı'nın dördüncü teması olan "Hayal Dünyası"nın işlendiği "Fikir Geliştirme" haftasına aitti.  

Ders Sırasında

En fazla ilgimizi çeken öğrencilerin iş birliğini çok etkin bir şekilde yapmaları oldu. Tüm gruplardaki öğrenciler birbirlerine yardımcı oluyorlardı. Aralarında çok güzel bir iletişim vardı. İş bölümünü kendileri yapabiliyordu, örneğin birisi kullanacakları ipi açarken diğeri gruba katkı sağlayacak farklı bir iş yapmaya devam ediyordu. Ürünün gidişatına dair etkin fikir paylaşımı yapıyorlar "Bu kadar yeter bence" gibi fikirlerini ifade ediyorlar. Etkinliğe dair ilgileri ve motivasyonları yüksekti. Her çocuk aktif bir şekilde ve hevesle katılım gösteriyordu. Öğretmene ihtiyaç duyduklarında soru soruyorlardı. Sınıfta makas kullanımı öğretmenlerde olduğu için "Öğretmenim, bizimkini kesmeyecek misin?" gibi soruları oldu. Öğretmen yardımcı ve yol gösterici roldeydi. Öğrencilere soru soruyor, teşvik edici, grup arkadaşlığını ve işbirliğini destekleyici söylemler kullanıyordu. Öğretmen sözel olarak da grup çalışmasının önemini vurguladı. Problemi birlikte çözen bir grubun yanına gittiğinde; Grup çalışmaları bu yüzden önemli değil mi çocuklar? Birbirimize destek oluyoruz, yardımlaşıyoruz. Öğretmen gruplar arasında dolaşarak gidişata dahil oldu. Bazı yerlerde gerekli hatırlatmaları yaparak, çocukların amaca dair bilgilerini tazeleyerek ilerledi. Öğretmen öncelikle çocukların yapabildiklerini vurgulayarak daha sonrasında yapılması gerekenleri söylüyordu. Yeni bilgiler sunulurken eski bilgilerden yola çıkıldığını gözlemledik: "Daha önceden de sizin belirlediğiniz şekillerinizin içini doldururken, şimdi yine kendiniz belirleyeceğiniz renklerle devam edeceksiniz.". Ürüne müdahale edilmesi gerektiğinde, nedenlerini açıklayarak yönlendirmede bulunuldu.

Dersin sonuna yaklaştıkça öğretmen zaman hatırlatması yaptı. "Beş dakikamız kaldı çocuklar, sonra her grup ürününü bize tanıtacak ve neden-nasıl bu ürünü geliştirdiklerini anlatacak." Ders, grupların ürünleriyle birlikte tahtaya çıkıp sunum yapmalarıyla sona erdi.

Öğrencilerin tercihlerine önem verme, ön bilgileri yoklama, yeni bilgileri birlikte tartışma ve fikir paylaşımı, dersteki etkili öğretim stratejileri olarak sıralanabilir. Etkinlik boyunca çocukların katılımcı ruhu bizi çok etkiledi. Hem ürün geliştirmekte hem de problem çözmekte çok başarılıydılar. Daha önceden seçtikleri şekilleri, o gün seçtikleri renklerle ve istedikleri örüntüyü oluşturma özgürlüğü ile dolduruyorlardı. Öğretmenlerin sürekli olarak masalar arasında dolaşması ve rehberlik eden rolünde olması, çocukların yaptıkları işe olan güvenlerini artırdığı söylenebilir. Ders sonunda sunum yapan çocuklar, süreçten ve ürünlerinden memnun ve mutluydular.

Ders Sonrasında

Gözlemin öğretmen adayı olarak bize katkıları: 

Olumlu dil kullanma, çocuklara istediklerini yapma imkânı tanıma ve pekiştireç yönteminin etkisini gördük. Çocuklar malzemeler için istedikleri renkleri grup arkadaşlarıyla anlaşarak seçtiler ve istedikleri rengi seçtikleri için daha yüksek motivasyonla çalışıyorlardı. Çocuklara bir şeyleri nedenleriyle söyleyince daha etkili bir iletişim kurulabiliyor. Öğrencilerin aktif olarak ve isteyerek sürece katılmalarını çok önemli bulduk. Tüm çocuklar kendi ürünleri ile ilgilenirken çabaladı ve ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalıştı. Bunda önemli noktanın fikrin ve gelişim sürecinin çocukların kendilerinden çıkması olduğunu düşünüyoruz. Aktivitenin kahramanı Kunduza yardımcı olmaya çalışan çocuklar ürünlerini en güzel şekilde tamamlamaya çalışıyorlardı. Okul öncesi sınıflarında çıkan çoğu kargaşanın çocukların etkinlikleri benimsememesi, katılmak istememesi veya etkinliği bölmesi olduğunu düşünürsek; bu gözlem ileride öğretmen olarak sınıfta alacağımız kararları, sınıf kurallarını ve diğer önemli noktaları çocuklar ile birlikte belirlememiz gerektiğini bize göstermiş oldu. Bir diğer önemli nokta ise öğretmenin sınıftaki rolü oldu. Öğretmen sınıfta çocuklara özgürlük alanlarını tanıyarak, onları destekleyerek güçlü yanlarını öne çıkartarak, onları belirli bir yola sokan değil, çocukların aldıkları yolda onlara eşlik eden kişi konumundaydı.

Gözlemde en çok dikkatimizi çekenler:

Öğretmenin yol gösterici ve yardımcı rolünde olması oldukça dikkat çekiciydi. Ürün aşamasına geçmeden o ürüne çocukları hazırlamak için birkaç hafta harcaması da yaşa uygunluk açısından göze çarpan bir detaydı. Grup çalışmasının çok fazla dile getirilmesi ve buna teşvik etmek erkenSTEM Programı'nın ana hatlarındandır ve bu derste de oldukça fazla yer verildi. Çocuklar kendileri karar vererek aralarında iş bölümü yapıyorlardı. Çocuklar yaptıkları etkinliğin ne amacıyla yapıldığının farkındaydı ve bu amaç doğrultusunda hareket ediyorlardı. Gerekli olduğunda etkinliğin amacı tekrar hatırlatılıyordu. Çocuklar ürünlerini geliştirirken kendi seçimleri ile ilerliyorlardı. Öğretmen sürece dahil olarak çocuklarla destekleyici iletişim kuruyordu. Dersin sonunda çocukların ürünlerini neden ve nasıl yaptıklarını arkadaşlarına sunmaları, sosyal becerilerinin gelişmesi için önemli bir etken.

Yazarlar hakkında:

BAUSTEM Genç STEM Araştırmacıları ve Uygulayıcıları Programı'ndan Boğaziçi Üniversitesi Okul Öncesi Öğretmenliği 3. Sınıf öğrencileri Büşra Özdev ile Eda Yadigar Şimşek. Erken Yaş grubu çalışmalarına yönelik çeşitli gönüllü faaliyetlerde bulunmuşlardır.