Girişim türleri

Girişiminizin hangi tür girişim olduğunu bilmek doğru hayaller kurmanızı sağlar.

Bu yazımızda kaç adet girişim türü olduğuna ve bunlarınneler olduğuna değineceğiz. Eğer kendi girişimimizinhangisi olduğunu bilirsek beklentimizi ve planlarımızıdaha doğru yapabiliriz. Bugüne kadar bu konuda çıkantüm yazıları incelediğimizde 6 tür girişim türü olduğunugörüyoruz. Hemen bunların neler olduğunu inceleyelim.

Hayat tarzı Girişimler: "Tutkularını yaşamak için çalışırlar"

Bunlar genelde bağımsız çalışanlar, serbest mesleksahipleri, danışmanlar, proje bazlı çalışantasarımcılar/yazılımcılar, tek başına iş kuran kimselertarafından hayata geçirilen küçük işletmelerdir.Belirlenmiş bir kesime hizmet ederler, işleri, faturalarınıöder, kurucunun kendi patronu olmasına olanak sağlar veonlara tutkularını kovalarken belirli bir hayat tarzı sunar.

Küçük Şirket Girişimleri: "Aileyi geçindirmek içinçalışırlar."

Bu tip girişimler en sık karşılaştığımız girişimlerdir; işinaslı, küçük ve orta büyüklükteki girişimler (KOBİ) tümişletmelerin %99'unu oluşturur. Köşedeki bakkaldan,teknoparklardaki yazılımevlerine, organize sanayiisitelerindeki ihracatçı şirketlerin tamamı bu kategoriiçindedir.

Ölçeklenebilir Girişim: "Domine etmek içinçalışırlar."

Bunlar kamuoyunca bilinen, kurucularının borsada olayyaratacak ya da satın alınacak devasa bir şirket inşaetmeyi hayal ettiği girişimlerdir. Güçlü büyümepotansiyelleriyle geniş bir pazara hitap ederler ve bupazarda dominant oyuncu olmak için çabalarlar.Facebook, Twitter, Skype, Linkedin, Yemeksepeti,Grupanya gibi girişimlerdir. Ölçeklenebilir girişimler, işmodeli arayışında kendileri gibi sıradışı yatırımcılarınfonlarını kullanırlar, en yetenekli kişilerle çalışıp enyüksek etkiye ulaşmayı hedeflerler.

Satın Alınabilir Girişimler: "Dönüşmek içinçalışırlar"

Bunlar genellikle tek bir özelliği olan basit web ve mobil uygulamalardır. Bu tarz girişimlerin çıkış stratejileri bualanın devleri tarafından satın alınmaktır. Genellikleönemli, niş bir pazarı ellerinde tutarlar ve kullanıcılar için önemli bir problemi çözerler ama gelişmiş bir gelir modelleri dahi yoktur. Bu kategorinin en belirgin örneği ise daha küçük çaplı satın almalar olmasına rağmen Instagram'dır.

Büyük Şirket Girişimleri: "yenilik getirmek, yokolmamak için çalışırlar."

Pazarı olgunlaşmış ve yeni bir ürün yaşam döngüsüne kayması gereken büyük şirketlerin yenilik çabaları olarak düşünebiliriz. Büyük şirketlerin bu girişimleri ya bir satın almanın sonucudur (Turkcell-Fizy örneği gibi)ya da inovasyon/girişimcilik departmanları tarafından geliştirilmişlerdir.

Sosyal Girişimler: "Fark yaratmak için çalışırlar"

Sosyal girişimler bir sorunu belirler ve sürdürülebilir iş modelleriyle bunları çözerler. Amaçları maddi zenginlikdeğil, etki yaratmak ve topluma yayılmaktır. Sosyalgirişimler, kar amacı gütmeyenler olabileceği gibi karamacı güden ya da her ikisinin karışımı da olabilir. KOBİtürüne bürünebilecekleri gibi ölçeklenebilir girişim deolabilirler, hatta bir şirket tarafından geliştirilmişolmaları da mümkündür.

Tanımlarından da anlaşıldığı gibi bu girişim türleriölçeklenebilir yani yatırım alıp çok büyüyebilir ve hayattarzı olarak yaşam geliri sağlayacak işler olarak ikiyeayrılır. Bunlardan herhangi birini seçmek doğru ya dayanlış değildir. Önemli olan kendimizin ne istediğinibilmek ve ona uygun girişim türüne odaklanmaktır.

Pazar büyüklüğü

Geçtiğimiz sayıda fikirden girişme giden yolculuğumuzun ilk önemli adımı olan müşteri-problem uyumu rozetini kazandık. Böylece artık hangi müşteri için hangi problem çözmeye çalıştığımızı biliyoruz.Şimdi ise yapmamız gereken "bu problemi çözmeye değer mi?" sorusunu cevaplamak. Bunun içinhedeflediğimiz "pazar büyüklüğünü" tespit etmeliyiz. Araştırmalar çok başarılı 3 yıllık bir girişimin hedeflediği pazarın ancak %10'unu elde edebildiğini göstermektedir. Kazanabilecek pazar payı oranın bu kadar düşük olduğu dikkate alındığında hem paramız, hem emeğimiz hem de zamanımız ile yatırım yaptığımız bir projenin gerçekten büyük bir pazarda olması şarttır.

Pazar büyüklüğünü, Toplam Ulaşılabilir Pazar, Hizmet Edilebilir Pazar, Hedef Pazar olmak üzere 3 aşamadadeğerlendireceğiz. Birinci aşamada "kaç kişi bu çözümü ister ve/veya buna ihtiyacı var?" sorusunucevaplandırmamız gerekmektedir. Peki bunu cevaplamak için gerekli bilgiyi neden bulabiliriz? En hızlı yol GoogleTrends, Google Insights, Facebookads, TÜİK,Euromonitor gibi kurumların araştırmalarını veyaprofesyonel şirketlerin içinde bulunduğunuz endüstri ile ilgili raporlarını incelemektir. Girişimcilerin dikkate almadığı diğer etkili bir yöntem ise içinde bulunduğunuz sektörde iş yapan büyük veya halka açık şirketlerin borsa veya yıllık plan raporlarını incelemektir. Sizin işinizi doğrudan yapmasalar bile, sizin pazara ürün verebilir, ürün alabilir veya aynı hedef kitleye başka ürünler satıyor olabilirler. Bunların verileri de size yardımcı olacaktır. İkinci aşama ise daha gerçekçi hizmet edebilecek pazarı bulmaktır. Burada temel ayırımı sağlayan "ne kadar kişi bu çözümü satın alabilecek güçte ve kullanabilecek gereksinimlere sahip?" sorusudur. Busoruyu cevaplamak için yukarıda tanımladığımız potansiyel müşteri grupları ile görüşüp satın almaya hazır grubun ortak özellikleri belirlenmelidir. Son aşamada ise hedef pazarımızı netleştirmek için "İlk 3 yıl içinde gerçekten kimlere satabilirim?" sorusunu sormalıyız. Burada potansiyel müşteri grubunun ürünlere adaptasyon süresinin ve oranının nasıl geliştiğini öğrenmek ve bizim bu sürede imkanlarımız ile ne kadar noktaya hizmet edebileceğimizi de öngörmek gereklidir. Bu cevapları bulabilmek için potansiyel müşteriler ile konuşmanın yanı sıra potansiyel dağıtım kanallarını ve rakipleri belirleyip onlar ile konuşmak çok faydalı olacaktır. Bu çalışma sonucunda elde ettiğimiz sonuçları adet ve tutar olarak ortaya koymalıyız.

Bizi hedef pazar büyüklüğüne götüren bu analize kısa bir örnek verelim. Bir mobil uygulama ile anlık tansiyon ölçümü ve doktoru bilgilendirme çözümü geliştireceğimizi varsayalım. Ulaşılabilir pazarımızı tansiyon sorunu olan herkes olarak tanımlayabiliriz.Hizmet edilebilir pazarın büyüklüğü ise bu uygulamayı çalıştıracak akıllı telefonu ve uygulamanın ücretini ödeyebilecek gücü olan, bilgilendirecek özel bir doktor veya hastane ile çalışan kişiler olacaktır. Son aşamada ise benzer uygulamaların indirilme adet ve hızlarını inceleyip bizim pazarımıza bir uyarlama yapmamız gerekecektir. Diğer bir deyişle, pazar büyüklüğümüz 20 milyondan ilk 3 yılda bir milyonun altına kadar düşebilecektir.

Bu analizimiz sonrası kararımız devam yönündeyse iş modelinin diğer parçalarını tanımlamaya geçebiliriz.

Bu yazımızdaki çalışma ile bu iş fikrimize önümüzdeki bir kaç yılımızı harcamaya değip değmeyeceğine karar verecek duruma geldik. Artık iş modelini tamamlama zamanı… 

Bu yazı BinYaprak misafir yazarları Elifnur Tuzluca tarafından yazılmıştır. Teşekkürler Elifnur!