Neden STEM?

Etkili öğrenmenin bir parçası olan STEM eğitimi, öğrencilerin öğrenim sürecinde nasıl bir etkiye sahip? Özlem BEYTEKİN GÜLLE, bu sorunun cevabını kendi deneyimleri ve öğrencilerinin kazanımlarıyla sizin için kaleme aldı. Keyifli okumalar!

Gelişen ve her geçen gün karmaşıklığa giden dünya; araştıran, sorgulayan, inceleyen, karşılaştığı problemleri çözmede bilimsel metodu kullanabilen, günlük hayatı ile öğrendiği bilgileri ilişkilendiren ve dünyaya bilim insanı gözüyle bakabilen bireylere ihtiyaç duymaktadır. Teknolojiye ulaşma yaşının 9-10 yaşlara kadar düştüğü, bilgiye ulaşmanın eskiye göre çok daha kolay olduğu günümüzde eğitimden beklenilen bilgi aktarımı değil doğru bilginin nereden, nasıl öğrenileceği ve nasıl kullanılması gerektiğini kavratmaktır. Bu bağlamda STEM eğitiminin önemli bir noktada durdurduğu biliyordum. STEM Lider Öğretmen Mesleki Gelişim Programına katılmadan önce "STEM nedir?" sorusuna Fen Bilimleri (Science), Teknoloji (Technology), Mühendislik (Engineering) ve Matematiğin (Mathematics) bir araya getirilmesiyle bireylerin problemlere çözüm ürettikleri bir eğitim yaklaşımı cevabını verirdim. Bu eğitime başladıktan sonra okul öncesinden yüksek öğrenime kadar disiplinlerarası yaklaşımla bireylerin problemleri tespit etmesini, bu problemlere pratik ve isabetli çözümler üretmesini ve yaparak yaşayarak deneyimleyebilmesini gerçekleştiren eğitim modeli olduğunu kavradım.

Fen Bilimleri öğretmeni olarak ortaokul ders müfredatının yoğunluğu ve zaman kısıtlaması sebebiyle STEM çalışmalarını nasıl uygulayacağım konusunda endişelerim vardı. İlk önce aldığım eğitimler doğrultusunda STEM'i iyi anlamak gerektiğini öğrendim. STEM'in her bir harfinin tanımını teker teker ele alarak incelediğimizde, "S" harfi Fen Bilimlerine karşılık gelmektedir. Fen Bilimleri, bilim ve doğa olaylarını, prensiplerini anlama olarak ele alınabilir. Bilim, doğadaki meydana gelen prensipleri anlayabilmemiz amacını taşır. Hipotezler kurarak ve kurduğu hipotezleri deneylerle test ederek bilimsel bilgiye ulaşır. Bunları gerçekleştirirken matematik gibi disiplinlerden yardım alır. "T'' harfine teknoloji karşılık gelmektedir. Teknoloji denildiğinde ilk aklımıza gelen bilgisayar ve akıllı cihazlar olmaktadır. Bunların hepsi birer teknolojidir; ama evde kullandığımız mikser, şişe açacağı, şirketlerde işlerin daha hızlı gerçekleşmesini sağlayan yazıcılar ve teknik araç gereçler de birer teknolojidir. "E" harfine mühendislik karşılık gelmektedir. Bu kısım STEM'in en dinamik kısmı olan mühendisliktir. "Mühendisliği genel olarak bir meslek olarak biliyoruz. Ancak mühendislik bir problem çözme yaklaşımı, bir ürün tasarımı ve üretme süreci olarak da tanımlanabilir." Bu ifadeye göre mühendislik STEM'in en önemli noktalarından biridir. "M" harfine matematik karşılık gelmektedir. Şekiller, desenler, hesap, oran ve orantı bunun içerisinde yer alır. Bu iki disiplin her birey tarafından ortalama düzeyde bilindiği için bunlarla ilgili çalışmaların yapılması ve anlaşılması daha kolaydır. Teknoloji araç gereçleri bilgi sistemlerini de kapsar. (Altun & Yıldırım, 2017)

STEM eğitimini almaya başladıktan sonra 21. yüzyıl sorunlarına bakış açım değiştiği gibi bu konularda öğrenciler ile daha fazla iletişim kurarak onların da fikir üretme sürecini desteklemiş oldum. Fen Bilimleri müfredatına paralel olarak derslerde kullanabileceğim ders planları oluşturmaya ve çevremizdeki çeşitli sorunlara nasıl çözüm üretebileceğimizi öğrencilerle birlikte sonuca ulaştırdık. Klasik yöntemlerle işlediğim derslerde verdiğim örnekler 1-2 hafta içinde unutulurken, STEM uygulamaları ile işlediğim bir çalışmanın unutulmadığını fark ettim; aylar geçse de konu hakkında bilgi verebildiklerini ve büyük bir heyecanla dersin nasıl eğlenceli geçtiğini ifade eden öğrencilerimi gördükçe daha çok mutlu oldum. Örneğin, 5. sınıf öğrencilerim "İnsan ve Çevre" ünitesi kapsamında çevre kirliliğine dikkat çekerek kendi temizlik robotlarını oluşturma imkânı yakaladı. Kolaylıkla ulaşabilecekleri basit geri dönüşüm malzemeleriyle 21. yüzyıl hayat problemine çözüm üretmeleri öğrencileri çok sevindirdi. 6. sınıf öğrencilerim, "Kuvvet ve Hareket" konusunda öğrendikleri bilgileri rüzgâr kapasitesini ölçebilen anemometre prototipi tasarlayarak yenilenebilir enerji kaynaklarının önemini daha iyi kavradılar. 7. sınıf öğrencilerim ise "Elektrik" konusu kapsamında akıllı bahçelerde bitki yetiştirmede kullanabilecekleri led aydınlatma sistemi tasarladılar. Teknoloji açısından beni ve öğrencilerimi zorlasa da bu süreçte yeni bilgiler edindik. Hatta bazı öğrencilerim kendileri için arduino paketleri sipariş edip evde kendi tasarımlarını yapmaya başladılar. Farklı ürünler tasarlayıp kendilerini geliştirdiler.

Öğrencilerimin aktifleşmesi onların üretkenliklerini ve özgünlüklerini de canlandırdı, dolayısıyla öğrencilerimin öğrenmeye olan isteği de arttı. STEM eğitiminin sağladığı bir diğer avantaj ise eğitim öğretim sürecinde verilen teorik bilgilerin pratiğe dönüştürülmesini desteklemesidir.

STEM ders planlarının önceden hazırlanması ve konu işlerken etkinliklerinin yapılması planlı bir eğitimin olması öğretmenin işini kolaylaştıran önemli bir unsur. Ders planlaması yaparken BTHP (Bilgi temelli hayat problemi), sınırlamalar, bilgi edinme, fikir geliştirme, ürün geliştirme, test etme, paylaşma ve yansıtma alanlarını hazırlarken en çok zamanımı alan ürün geliştirme ve fikir geliştirme süreci oldu. Kurumsal bilgilerin paylaşılması, izometrik çizimlerin anlatımı ve uygulanması ve yeni fikirlerin değerlendirilmesini planlamak zaman istiyor. Örneğin 7. sınıf öğrencilerim için hazırladığım led aydınlatma sisteminde; bitkilerin yetişmesi için uygun ortamın nasıl olması gerekir, arduino nedir ve nerelerde kullanılır? Ldr (foto direnç) nedir? gibi bilgilere yer verip ürün geliştirme sürecine hazırlık yapmış oldum ve tasarladıkları ürünleri izometrik kağıda geçirmelerini planladım.

STEM Lider Öğretmen Mesleki Gelişim Programı kapsamında emeklerini esirgemeyen, bilgi paylaşımında bulunan ve destekleyen hocalarıma, gelişimimizde büyük katkılarından dolayı çok teşekkür ediyorum.

STEM GELECEKTİR.



Fen Bilimleri Öğretmeni / STEM Lider Öğretmen

Özlem BEYTEKİN GÜLLE

Bahçeşehir Koleji Çekmeköy Kampüsü