Kovid-19 Hakkındaki Efsaneler ve Gerçekler

Mikroplar, Dünya gezegeninin en kalabalık canlı grubu olup hayvan toplam biyokütlesinin yaklaşık 25 katı büyüklüğünde biyokütleye sahiptirler. İnsanların evrimleşmeye başlamasıyla birlikte bizle birlikte olan mikroplar, neden oldukları köklü değişiklikler ile tarihin akışını değiştirmişlerdir. 2019 yılının Aralık ayında görülmeye başlanan Kovid-19 hastalığı ve ortaya çıkan pandemide insanların doğa ile ilişkisinin yarattığı tahribatın rolü göz ardı edilmemelidir.

Gün itibari ile dünya genelinde görülen toplam vaka sayısı dört milyonu geçen Kovid-19 hastalığı, beş ay içinde yaklaşık 300.000 insanın ölümüne neden olmuştur. İnsanın doğada yarattığı tahribatın bir sonucu olan yeni tip koronavirüs pandemisi 215 ülkede görülmekte ve yayılmaya devam etmektedir. 21. yüzyılın tüm bilimsel ve teknolojik imkanlarının seferber edildiği disiplinler arası çok uluslu çalışmaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. 

Yalnızca bir ülkenin ve/ya yakın komşularının değil, tüm dünyanın aynı anda hazırlıksız yakalandığı, el birliği ile yayılımını durdurmaya, aşısını ve tedavisini bulmaya çalıştığı Kovid-19 hastalığı ile ilgili mitleri sizlerle paylaşarak doğru bilinen yanlışların yayılmasını hep birlikte önleyeceğimize inanıyorum. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından aklın ve bilimin ışığında hazırlanmış bilgilendirme metnine (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters) göz atalım.  

 Kovid-19'un onaylanmış önleyici ya da tedavi edici hiçbir ilaç yoktur:

Çalışmaları süren ilaç denemeleri olmasına rağmen, hidroksiklorokin ya da farklı herhangi bir ilacın Kovid-19 hastalığını önlediğine ya da tedavi ettiğine dair kanıtlar bulunmamaktadır.

Acı biber yemek Kovid-19'u önlemez ya da tedavi etmez:

Yemeklerin lezzetini arttırsa da acı biber tüketiminin hastalığı önleme ya da tedavide etkisi yoktur.

Karasinekler Kovid-19 hastalığını bulaştırmaz:

Günümüzdeki veriler doğrultusunda kara sineklerin hastalığı bulaştırdığına dair bir kanıt ya da bilgi bulunmamaktadır.

Vücuda çamaşır suyu ve benzeri dezenfektan sıkmak ya da onlarla gargara yapmak Kovid-19'dan korumaz ve tehlike arz eder:

Hiçbir koşul altında çamaşır suyu başta olmak üzere herhangi bir dezenfektan tüketilmemeli ya da vücutla temas ettirilmemelidir. Hastalıktan korumadığı gibi deriniz ya da gözlerinizle teması sonucu zehirlenmelere ve ölümlere neden olabilir.

Çamaşır suyu ve benzeri dezenfektanlar yalnızca yüzey temizliğinde kullanılmalı, çocukların ulaşabileceği yerlerden uzak tutulmalıdır.

Metanol, etanol ya da çamaşır suyu içmek Kovid-19'u önlemez ya da hastalıktan korumaz ve ağır sonuçlara neden olabilir:

Yüzeylerdeki virüsleri öldürmeye yarayan temizlik ürünlerinin içerdiği metanol, etanol ya da çamaşır suyu zehirli maddelerdir. Bu maddeleri içmeniz ölümle sonuçlanacak tahribatlara yol açabilir.

5G Teknolojisi Kovid-19'u yaymaz:

Virüsler radyo dalgaları ya da mobil bağlantılar ile taşınmaz. Bu teknolojinin olmadığı ülkelerde hastalık yayılmaya devam ediyor.

Güneşe maruz kalmak ya da 25 derecenin üzerindeki sıcaklık Kovid-19'u önlemez ya da hastalığın yayılımını engellemez:

Hava sıcaklığı ya da havanın güneşli olup olmamasının hastalık üzerinde etkisi yoktur. Bu sıcaklıktan daha yüksek sıcaklığa sahip ülkelerde hastalık görülmektedir.

Kovid-19'a yakalanırsanız iyileşebilirsiniz:

Hastalığa yakalanmış olmanız hayatınız boyunca onunla yaşayacağınız anlamına gelmez. Hastalığa yakalananların büyük çoğunluğu iyileşiyor.

Nefesinizi 10 saniyeden fazla öksürmeden tutmanız ve bunu yaparken rahatsız olmamanız Kovid-19'a ya da başka akciğer hastalıklarına yakalanmayacağınız anlamına gelmez.

Alkol içmek Kovid-19'dan korumaz:

Hastalıktan korunmak ya da hastalığı tedavi etmek için alkol tüketmek işe yaramayacağı gibi farklı sağlık problemleriin görülmesine neden olabilir.

Kovid-19 hastalığı sıcak ve nemli iklimlerde bulaştırıcı olabilir.

Soğuk hava ve kar yeni tip koronavirüsü öldürmez.

Sıcak su banyosu Kovid-19'dan korumaz:

Sıcak su banyosu hastalıktan korumayacağı gibi aşırı sıcak su yanıklara neden olabilir.

Sivrisinek ısırığı ile Kovid-19 hastalığı bulaşmaz:

Günümüzdeki veriler doğrultusunda sivrisineklerin hastalığı bulaştırdığına dair bir kanıt ya da bilgi bulunmamaktadır.

El kurutma makinesi yeni tip koronavirüsü öldürmede etkisizdir.

Ultraviyole ışınlar (UV), ellerinizi ya da vücudunuzun başka yerlerini mikroplardan arındırmak için kullanılmaz:

UV derinizi tahriş edebilir, gözlerinize zarar verebilir.

Termal (ısıl) taramalar Kovid-19 hastalığını saptamaz:

Termal taramalar ile farklı pek çok nedenden kaynaklanan ateş yüksekliği saptanabilir. Bu uygulama Kovid-19 hastalığı için sadece yüksek ateş belirtisi gösteren hastaların belirlenmesinde etkili olabilir.

Zatürre gelişimini önleyici aşılar, yeni tip koronavirüs hastalığına karşı koruyucu değildir:

Örneğin, Pnömokok ya da İnfluenza B aşısının Kovid-19 hastalığına karşı koruyuculuğu yoktur. Bu aşıların doğrudan etkisi olmasa da solunum sistemi hastalıkları aşılarının yaptırılması sağlığınızı korumak için önerilmektedir.

Tuzlu su ile düzenli olarak burnunuzu çalkalamak Kovid-19 hastalığından korumaz.

Sarımsak yemek Kovid-19 hastalığından korumaz:

Sağlıklı bir yiyecek olan sarımsağın antimikrobiyal özelliği de vardır. Ancak günümüzdeki verilerde sarımsak yemenin Kovid-19 hastalığından koruduğuna dair herhangi bir kanıt yoktur.

Antibiyotikler Kovid-19 hastalığını önlemez ya da hastalığı tedavi etmez:

Unutulmamalıdır ki: 

• Yeni tip koronavirüsten korunmanın en etkili yolları; başkaları ile aradaki fiziksel mesafeyi en az 1.5 metre ile sağlamak, maske kullanmak, elleri sık sık ve en az 40-50 saniye kadar sabun ve su ile yıkamak, eller ile yüzü (özellikle göz, burun ve ağız) ellememek, çok kullanılan yüzeyleri düzenli olarak dezenfekte etmektir. El ve yüzey temizliği için en az 70 derece alkollü dezenfektan tercih edilmelidir.
• Kovid-19 hastalığı için etkili bir aşı ya da ilaç henüz yoktur. En az 1.5 metrelik fiziksel mesafe ve el hijyeni hala en etkili korunma yöntemidir.
• Güncel verilerdeki düşüklük alınan bireysel ve kitlesel önlemleri yansıtmaktadır. Salgın azalmamakla birlikte devam etmektedir.

Bir dünya vatandaşı olarak gelip geçtiğimiz yaşam sahnesine, önlemleri bir an olsun gevşetmeden ve bireysel karantinaya kararlı şekilde, evde kalarak anlam katmaya devam ettiğimiz bir gün olsun.

May science be with us!