Published in
STEM Öğretmeni
4 dk
Matematik Öğretmeni Gözüyle STEM ve BTHP
"Matematik bizim ne işimize yarayacak hocam?" Bir matematik öğretmeni olan Halit Tansel Satan'ın STEM hikayesini sizlerle paylaşıyoruz, keyifli okumalar!
Matematik öğretmenliğine başladığım ilk yıllarından beri şu soruyu duymaktayım: "Matematik bizim ne işimize yarayacak hocam?" Eminim ki hala, farklı branşlardaki pek çok öğretmen de aynı soruyu duymaya devam ediyor. Geçmiş yıllardaki eğitim anlayışına göre bu durum şöyle açıklanırdı: "Önce matematik öğrenin, daha sonra bu bilgileri yeri geldikçe kullanacaksınız." Ancak bu cevap, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunu pek de tatmin etmezdi. Bunun tam tersi olan başka bir durum ise şöyle gerçekleşirdi: 9. sınıfta olan bir lise öğrencisi, ilgilendiği elektronik projesi yüzünden, 12. sınıf matematik konuları olan türev ve integrali öğrenmek isterdi. Tam da bu noktada aklımda yavaş yavaş şu sonuç şekillenmeye başladı: "Öğrenci, ihtiyaç duyduğu bilgiyi öğrenmek ister." Bugün biz yetişkinler bile aynı fikirde değil miyiz?
O günlerden sonra, bu fikir üzerine çalışma yapan, birbirinden farklı ülkelerin eğitim sistemlerini incelemeye başladım. Öncülüğünü ABD'nin yaptığı, devamında ise Avrupa, Çin, Avustralya ve Brezilya'da da uygulanan STEM eğitimi ile karşılaştım. Ülkemizde STEM eğitiminin, Bahçeşehir Eğitim Kurumlarında verildiğini öğrendiğimde ise heyecan ve mutluluğu aynı anda yaşadım diyebilirim. Üstelik bu eğitim hem öğrenci hem de öğretmeni kapsamaktaydı.
Gönüllü olarak katıldığım, STEM: Lider Öğretmen Mesleki Gelişim Programı'na başladığım sıralarda aklımda cevap bekleyen pek çok soru vardı. Bu soruların başında ise kısaca BTHP dediğimiz, bilgi temelli hayat probleminin ne olduğu yer almaktaydı. Bu soruyu Dr. M. Sencer ÇORLU Hocamızın şu tanımı ile daha net ifade edebiliriz: "Bu problemin 21. yüzyıl hayatına odaklı, birden fazla değişkenin dinamik ve karmaşık yapısının incelenmesine olanak sağlayan, dolayısıyla öğrencileri önceden belirlenmiş tek doğru bir çözüme yöneltmeyen ancak sınırlamalar ile iyi tanımlanmış bir problem olması önerilmektedir (Çorlu, 2017)."
Yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı üzere, nitelikli bir BTHP'nin öncelikle 21. yüzyıl hayatına odaklı olmalıydı. Bunun için de araştırma şarttı. Bir süre sonra görsel, yazılı ve sosyal medyadaki haberlere, dünyada ve ülkemizde problemlere çözüm üreten insanlara, geçmişte ve günümüzde izlediğim, bilim kurgu türündeki film ve dizilere hep bu gözle bakmaya başladım. Bunun sonrasında ise hazırladığım BTHP'lerimde öğrencilerimi, günlük hayatımızdan uzaklaşmadan, geleceğin olası problemleri hakkında bilinçlendirmeye dikkat ettim.
Bu sayede matematiğin aslında, gerçek hayatımızdaki problemleri çözmede vazgeçilmez bir disiplin olduğunu fark etmelerine çalıştım. Bunun için de öncelikle öğrencilerimde problemle ilgili merak uyandırmam gerekiyordu. Seçtiğim problemin içselleştirilmesi ve günlük hayattan olması önemliydi. Tüm bunları sağlayabilmek için video, sunum ve animasyonları araştırmaya, düzenlemeye ve hatta yenilerini üretmeye başladım.
Sonrasında ise yazdığım STEM ders planlarımı sınıflarımda uygulamaya başladım. Sınıftaki her uygulamamda STEM ders planlarımda, aslında neyin nasıl olması gerektiği; nelerin eksik, nelerin fazla olduğunu tekrar tekrar görme şansım oldu.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ciddi bir sağlık sorunu olan astım hastalığına öğrencilerimin dikkatini çekmek istedim. Öğrencilerimden, astım hastalarının uygun sıcaklık ve nem değerlerinde bulunmalarını sağlayan elektronik bir cihaz üretmelerini istedim. Bu cihaz hastaların bulundukları ortamın sıcaklık ve nem değerlerini ölçerek hasta için uygun olup olmadığına karar vermeli ve yine hastayı bilgilendirmeliydi.
Bu cihazı yaparken öğrencilerimden, fen bilimleri dersindeki, elektrik akımı, elektrik enerjisi, gerilim ve akım kazanımlarını kullanmalarını; nem ve sıcaklık değerlerini ise matematik dersi, tam sayılar konusundaki yatay ve dikey sayı doğrularından faydalanarak hesaplamalarını istedim.
Matematik Merkez Disiplinli Teknoloji Kazanımları İçeren BTHP
"Herkes için piyano!" sloganı ile yola çıkıp öğrencilerimden Scratch uygulamasını kullanarak bir piyano programı yazmalarını istedim. Bu sayede bilgisayarı olup piyanosu olmayan herkes piyano çalabilecekti.
Öğrencilerimden bu programı yazarken bilişim teknoloji kazanımlarından algoritma, blok tabanlı programlama, doğrusal mantık yapısı, karar yapısı ve problem çözme kazanımlarını kullanmalarını; piyano programındaki nota ve ritimleri veren tuşların tasarımlarını ise matematik dersi çokgenler ve diğer geometri bilgilerinden faydalanarak yapmalarını istedim.
Günümüzde enerjinin üretimi, depolanması ve tüketimi önemlidir. Elektrik enerjisi ise evlerimiz, iş yerlerimiz, cep telefonlarımız, yakın gelecekte belki de tüm otomobillerimiz gibi pek çok alanda kullanılıyor ve kullanılmaya devam edecek. Bu düşünceden yola çıkarak öğrencilerimden pillerin doluluk oranlarını ölçen bir cihaz yapmalarını istedim. Bu sayede hem pilleri daha verimli kullanmış hem de atıklarının azalması sayesinde çevreyi de korumuş olacaktık. Ürünü tasarlarken öğrencilerimden Tinkercad programını ve Arduino proje geliştirme kartını kullanmalarını istedim. Bunu yaparken öğrencilerimin mühendislik kazanımlarından; planlama, prototip oluşturma, tasarım, yürütme, kalite kontrol ve raporlama konularını içeren proje süreçlerinden ve tasarım sürecindeki fikirleri geliştirme, problemleri çözme ile aradaki bağıntıları anlama kazanımlarından yararlanmalarını, pilin içindeki enerji miktarını ise matematik dersi yüzdeler konusu ile hesaplamalarını istedim.
Yukarıda verdiğim örneklerden de anlayacağınız üzere amacım, öğrencilerimin inovatif birer görüş kazanmaları yönündeydi. Onların; kullandıkları çeşitli malzemeler, yazılım ve donanımlarla geleceğin meslekleri hakkında bilgi edinmelerini sağlamaya çalıştım.
Uyguladığım STEM ders planları sırasında, öğrencilerimin kendine olan güvenlerinin ve problem çözme yeteneklerinin arttığını görmek, hedeflerinin yükseldiğini fark etmek, matematik öğrenme isteklerinin geliştiğine şahit olmak çok kıymetliydi.
Bu eğitimi alma fırsatını bana veren ve bu eğitimle bana mesleğime farklı bakış açıları kazandıran hocalarıma teşekkür ederim.
Unutmayın, #stemgelecektir.
O günlerden sonra, bu fikir üzerine çalışma yapan, birbirinden farklı ülkelerin eğitim sistemlerini incelemeye başladım. Öncülüğünü ABD'nin yaptığı, devamında ise Avrupa, Çin, Avustralya ve Brezilya'da da uygulanan STEM eğitimi ile karşılaştım. Ülkemizde STEM eğitiminin, Bahçeşehir Eğitim Kurumlarında verildiğini öğrendiğimde ise heyecan ve mutluluğu aynı anda yaşadım diyebilirim. Üstelik bu eğitim hem öğrenci hem de öğretmeni kapsamaktaydı.
Gönüllü olarak katıldığım, STEM: Lider Öğretmen Mesleki Gelişim Programı'na başladığım sıralarda aklımda cevap bekleyen pek çok soru vardı. Bu soruların başında ise kısaca BTHP dediğimiz, bilgi temelli hayat probleminin ne olduğu yer almaktaydı. Bu soruyu Dr. M. Sencer ÇORLU Hocamızın şu tanımı ile daha net ifade edebiliriz: "Bu problemin 21. yüzyıl hayatına odaklı, birden fazla değişkenin dinamik ve karmaşık yapısının incelenmesine olanak sağlayan, dolayısıyla öğrencileri önceden belirlenmiş tek doğru bir çözüme yöneltmeyen ancak sınırlamalar ile iyi tanımlanmış bir problem olması önerilmektedir (Çorlu, 2017)."
Yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı üzere, nitelikli bir BTHP'nin öncelikle 21. yüzyıl hayatına odaklı olmalıydı. Bunun için de araştırma şarttı. Bir süre sonra görsel, yazılı ve sosyal medyadaki haberlere, dünyada ve ülkemizde problemlere çözüm üreten insanlara, geçmişte ve günümüzde izlediğim, bilim kurgu türündeki film ve dizilere hep bu gözle bakmaya başladım. Bunun sonrasında ise hazırladığım BTHP'lerimde öğrencilerimi, günlük hayatımızdan uzaklaşmadan, geleceğin olası problemleri hakkında bilinçlendirmeye dikkat ettim.
Bu sayede matematiğin aslında, gerçek hayatımızdaki problemleri çözmede vazgeçilmez bir disiplin olduğunu fark etmelerine çalıştım. Bunun için de öncelikle öğrencilerimde problemle ilgili merak uyandırmam gerekiyordu. Seçtiğim problemin içselleştirilmesi ve günlük hayattan olması önemliydi. Tüm bunları sağlayabilmek için video, sunum ve animasyonları araştırmaya, düzenlemeye ve hatta yenilerini üretmeye başladım.
Sonrasında ise yazdığım STEM ders planlarımı sınıflarımda uygulamaya başladım. Sınıftaki her uygulamamda STEM ders planlarımda, aslında neyin nasıl olması gerektiği; nelerin eksik, nelerin fazla olduğunu tekrar tekrar görme şansım oldu.
BTHP örnekleri aşağıda yer almaktadır:
Matematik Merkez Disiplinli Fen Bilimleri Kazanımları İçeren BTHP
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ciddi bir sağlık sorunu olan astım hastalığına öğrencilerimin dikkatini çekmek istedim. Öğrencilerimden, astım hastalarının uygun sıcaklık ve nem değerlerinde bulunmalarını sağlayan elektronik bir cihaz üretmelerini istedim. Bu cihaz hastaların bulundukları ortamın sıcaklık ve nem değerlerini ölçerek hasta için uygun olup olmadığına karar vermeli ve yine hastayı bilgilendirmeliydi.
Bu cihazı yaparken öğrencilerimden, fen bilimleri dersindeki, elektrik akımı, elektrik enerjisi, gerilim ve akım kazanımlarını kullanmalarını; nem ve sıcaklık değerlerini ise matematik dersi, tam sayılar konusundaki yatay ve dikey sayı doğrularından faydalanarak hesaplamalarını istedim.
"Herkes için piyano!" sloganı ile yola çıkıp öğrencilerimden Scratch uygulamasını kullanarak bir piyano programı yazmalarını istedim. Bu sayede bilgisayarı olup piyanosu olmayan herkes piyano çalabilecekti.
Öğrencilerimden bu programı yazarken bilişim teknoloji kazanımlarından algoritma, blok tabanlı programlama, doğrusal mantık yapısı, karar yapısı ve problem çözme kazanımlarını kullanmalarını; piyano programındaki nota ve ritimleri veren tuşların tasarımlarını ise matematik dersi çokgenler ve diğer geometri bilgilerinden faydalanarak yapmalarını istedim.
Matematik Merkez Disiplinli Mühendislik Kazanımları İçeren BTHP
Günümüzde enerjinin üretimi, depolanması ve tüketimi önemlidir. Elektrik enerjisi ise evlerimiz, iş yerlerimiz, cep telefonlarımız, yakın gelecekte belki de tüm otomobillerimiz gibi pek çok alanda kullanılıyor ve kullanılmaya devam edecek. Bu düşünceden yola çıkarak öğrencilerimden pillerin doluluk oranlarını ölçen bir cihaz yapmalarını istedim. Bu sayede hem pilleri daha verimli kullanmış hem de atıklarının azalması sayesinde çevreyi de korumuş olacaktık. Ürünü tasarlarken öğrencilerimden Tinkercad programını ve Arduino proje geliştirme kartını kullanmalarını istedim. Bunu yaparken öğrencilerimin mühendislik kazanımlarından; planlama, prototip oluşturma, tasarım, yürütme, kalite kontrol ve raporlama konularını içeren proje süreçlerinden ve tasarım sürecindeki fikirleri geliştirme, problemleri çözme ile aradaki bağıntıları anlama kazanımlarından yararlanmalarını, pilin içindeki enerji miktarını ise matematik dersi yüzdeler konusu ile hesaplamalarını istedim.
Yukarıda verdiğim örneklerden de anlayacağınız üzere amacım, öğrencilerimin inovatif birer görüş kazanmaları yönündeydi. Onların; kullandıkları çeşitli malzemeler, yazılım ve donanımlarla geleceğin meslekleri hakkında bilgi edinmelerini sağlamaya çalıştım.
Uyguladığım STEM ders planları sırasında, öğrencilerimin kendine olan güvenlerinin ve problem çözme yeteneklerinin arttığını görmek, hedeflerinin yükseldiğini fark etmek, matematik öğrenme isteklerinin geliştiğine şahit olmak çok kıymetliydi.
Bu eğitimi alma fırsatını bana veren ve bu eğitimle bana mesleğime farklı bakış açıları kazandıran hocalarıma teşekkür ederim.
Unutmayın, #stemgelecektir.
Halit Tansel Satan
STEM Lider Öğretmeni
Yazar hakkında
BAUSTEM merkezi öğretmen eğitimi uzerine uzmanlaşmış bir araştırma ve geliştirme merkezidir. STEM bütünleşik öğretmenlik bilgi ve becerileri projesine ev sahipliği yapmaktadır. Merkez bünyesindeki programlar ile STEM öğretmenleri yetiştirilmekte ve öğrencilerin çağa uygun becerilerle donatılması sağlanmaktadır.
Yorum