Kadın Yazılımcı Topluluğundan Elif Kuş ile Röportaj

2020'deki son yazımızda sizleri mükemmel işler yapan bir grup kadın yazılımcının kurduğu topluluk ile tanıştırmak istiyoruz: "Kadın Yazılımcı". Bu yazımızda Kadın Yazılımcı kurucularından Elif Kuş ile bir röportaj yaptık. Yazılım alanında ip uçlarını merak edenler ve neden böyle bir topluluk kurduklarını öğrenmek isteyenler için ayrıntılar yazının devamında!

1) Öncelikle sizi kısaca tanıyalım: Nerede doğdunuz, ne okudunuz, şimdi ne yapıyorsunuz?  

İsviçre'de doğdum. Ben 8 yaşındayken ailecek Türkiye'ye döndük. Kimya Mühendisliği okudum. Kimya Mühendisliğini bitirdikten sonra Bilişsel Bilimler alanında yüksek lisans yaptım. Onun devamı akademikti, devam etmedim. Yazılım danışmanı olarak işe girdim. Orada çalışırken işin teknik tarafından daha çok keyif aldığımı fark ettim. Daha teknik işlere başvurdum ama geri dönüş alamayınca Yazılım Mühendisliği yüksek lisansı yaptım. Yüksek lisansım sırasında da Yazılım Geliştiricisi olarak iş bulup şu anki mesleğime başladım. Şimdi Kıdemli Yazılım Mimarı olarak bir varlık yönetim şirketinde çalışıyorum.

2) Kadın Yazılımcı fikri nasıl ortaya çıktı? Amacınızdan ve yaptıklarınızdan bahseder misiniz? 

2013 senesinde ortağımla İstanbul'un dışında ara ara konuşmalara gidiyorduk. Buralarda insanların sesli olarak "Kadından yazılımcı olmaz." dediklerine şahit olduk. İlkinde önemsemedim, durumun o kişi ile ilgili olduğunu varsaydım. Ama ikinci seferde artık bunun kişiye bağlı bir şey olmayacağını düşünmeye başladım. Bu tür sözleri duyan kadın öğrencilerin bundan etkilendiğini de görünce konuyla ilgili bir şeyler yapmak gerektiğini düşündüm. Aklıma ilk gelen kadın yazılımcıların daha ulaşılabilir ve görünür olması için bir blog sitesi açıp buraya tecrübeli kadın yazılımcıları yazı yazmak için davet etmek oldu. Tanıdığım yazılımcılardan tanıdıkları tecrübeli kadın yazılımcıların isimlerini ve e-posta adreslerini istedim. Kendi tanıdıklarıma yazdım. Onlarca kadına yazdım. Sekiz kişi bu fikirle ilgilendi. 12 Şubat 2014'te buluştuk, tanıştık. Orada o sene ilk defa yapılacak olan DevFestW etkinliğinde iki kişi konuşma yapmaya karar verdik. Ardından Özgür Yazılım Günleri'nde stant açtık. Her yerde çok ilgi ve destek gördük. O zaman anladık ki bu konu ile ilgili büyük bir ihtiyaç var. Günbegün aramıza yeni katılan insanlarla bir topluluğa dönüştük.

Düzenli bir programımız veya etkinliklerimiz yok. Her birimizin ara ara çok yoğunlaşan işleri var. O yüzden ara ara etkinlikler yapıyoruz. Aramızdan birilerinin önayak olması ile buluşup etkinlik yapıyoruz. Tanışma etkinlikleri oluyor, sunumlar oluyor. Boğaziçi Üniversitesi'nden Suzan Üsküdarlı'nın önayak olması ile İstanbul'daki ilk Django Girls etkinliklerini düzenledik. Bu ara etkinliklerimiz her topluluk gibi çevrim içine döndü. Youtube'da yayınlarımız var. Blogumuzda yazılarımız var. Slack üzerinden haberleşiyoruz. Slack üzerinden organize olarak kendi içimizde deneyim paylaşımı etkinlikleri yapıyoruz. 

3) İlgisi olanlar Kadın Yazılımcı topluluğuna nasıl katılabilir? 

Tüm teknik kadınları ve teknik konularda çalışmak isteyen kadınları bekleriz. Slack kanalımıza üye olup bize bir "Merhaba" diyebilirsiniz. E-posta listemiz var. Twitter hesabımızı takip edebilirler. Etkinliklerimize gelebilirler. Şu an en aktif kullandığımız ortam Slack: http://slack.kadinyazilimci.com/katil . E-posta listemize üye olmak için Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir. adresine boş bir e-posta atabilirler. Twitter hesabımız da https://twitter.com/kadinyazilimci .

4) Hangi yazılım dillerini biliyorsunuz ve en çok hangisini seviyorsunuz? Yeni başlayanlara önerileriniz neler? 

Yazılım dillerinden Java, C# ve Python'da geliştirme yaptım. Küçük bir projede Go öğrendim. İş yerlerinde ağırlıklı olarak C# kullandım ama en sevdiğim dil Python. Kısa zamanda çok şey yapabiliyorsunuz. Yazması ve okuması zevkli. Python programlamayı öğrenmek için de iyi bir dil. Konsolda kod yazıp çalıştırabilmek deneme yanılma yöntemini kullanmayı kolaylaştırıyor.

Yeni başlayanlara şöyle bir önerim olur: Programlama işi kolay bir iş değil. Öğrenmeleri gereken çok bilgi var. Uzun bir yola başladıklarının farkında olsunlar ve bir şeyleri yapamadıkları zaman morallerini bozmasınlar. Bilgilerin oturması eksiklerin giderilmesi zaman alıyor. Öğrenilmesi gereken bilgiyi bir ağaç gibi düşünüyorum. Bu ağacı yavaş yavaş inşa etmeleri gerekiyor. Ağacın gövdesinin oluşması 2-3 seneyi buluyor. Bu dallar ve yapraklar hariç olan süre. Öğrenilecekler hiç bitmiyor. Bendeki gövde uzun süredir var ama hala dallar ve yapraklar oluşturmaya devam ediyorum. Ara ara bazı yerler siliniyor, onları yeniden üstünde daha iyi düşünerek oturtuyorum. Henüz bilmedikleri ve öğrenmeye fırsat bulamadıkları yerler yüzünden kendilerini eksik hissetmesinler, istikrarlı bir şekilde öğrenmeye devam ettiklerinde zaman içinde bu ara kapanacak. 

5) Yazılımcı olarak çalışmanın incelikleri nelerdir? 

Yaptığınız işi iyi anlamak ve en baştan en iyi şekilde yapmaya çalışmak. Yaptığınız işi anlayarak yapmazsanız o an çalışsa bile ilerde anlamadığınız şekillerde hata üretecektir ve anlamadığınız şeyi düzeltmek de çok zor olacaktır. Baştan iyi şekilde yazmak diyorum çünkü baştan iyi yapmadığınız işin maliyeti sonradan katlanarak büyüyor. Şöyle ki, kodu baştan problemi iyi düşünmeden olabilecek tüm senaryoları kapsamayacak şekilde yazdınız. Testten bir şekilde geçti. 3 ay sonra canlıda o karşılamadığınız senaryo gerçekleşti. Önce birinin, hatanın kodun neresinden kaynaklandığını anlaması gerekiyor. Sizin yazdığınız kısımdan kaynaklandığı anlaşıldıktan sonra, içinde olduğunuz işi bırakıp kodu hatırlamanız gerekiyor. Sorunu çözdünüz, yeniden test edilmesi ve yeniden canlıya alınması gerekiyor. Elinizde olan iş bölündü, ve hatırlama, yeniden çözüm üretme, test ve canlıya çıkma maliyeti eklendi. Bunların olmaması için kodu baştan anlayarak ve elinizden gelen en iyi şekilde yazmak önemli oluyor.

Ekiple iletişimi iyi tutmak. Ekip içindeki insanların sizin yanınıza gelip rahatça konuşabiliyor olması lazım. Bir sorun olduğu zaman bunu suçlama kafasına girmeden ekipçe birbirinize şeffaf olarak beraber çözebilmeniz gerekli. Daha evvelden bahsettiğim işin yapılabilmesi için büyük bir bilgi gereksinimi olduğu için ve bu bilgi tek kişinin kapasitesini geçtiği için ekip içinde iletişim yollarının açık olması gerekiyor. Herkesin işini daha iyi yapabilmesi için de başkalarına geri bildirim verebilmek ve başkalarından geri bildirim alabilmek gerekiyor. Böylelikle hem bilgi akışı hızlanır hem de ekibin becerisi yükselir.

6) Sizce kadın yazılımcılarımızın sayısı neden az? Yazılımda kadın-erkek dengesi için neler yapılabilir? 

Kadın yazılımcılarının sayısının az olmasının bence birden fazla nedeni var. Bunlardan biri, birçok erkek çocuğuna bilgisayar alınırken kız çocuklarına alınmaması. Bunun sebebini ilk çıkan bilgisayarların pazarlamasının erkek çocuklarına yönelik yapılmasına kadar bağlayan var. Çocuklukta bilgisayarla uğraşan kişilerin bilgisayarla bir tanışıklığı oluyor ve bu tanışıklıktan dolayı hem meslek olarak düşünebiliyor, hem de mantığına aşina olduğu için programlama dillerini daha çabuk öğrenebiliyorlar. Yine bundan kaynaklı çoğunlukla erkek öğrencilerin bu mesleğe başlamış olmasından dolayı yazılımcılık, daha çok erkek mesleği olarak algılanabiliyor. Meslek seçimi yapan öğrenciler, alanda az kadın olduğu için kendileri için uygun olmayabileceğini düşünüyor ve o mesleği seçmiyor. Halbuki hiçbir mesleğin cinsiyeti olmadığı gibi bu mesleğin de bir cinsiyeti yok. Bu mesleğe giriş seviyesindeki sebeplerden biri. Bununla bitmiyor. Bilgisayar Mühendisliğinden mezun birçok kadın, kod yazmak yerine analist olmayı tercih edebiliyor. Burada da muhtemelen birden çok sebep oluyor. Bilgisayara geç aşina olmaktan kaynaklanan eğitim hayatı boyunca sürekli "diğerleri kadar iyi kod yazamıyorum" hissi, işe başladıktan sonra yöneticilerin veya daha kıdemli pozisyondaki insanların kadınları analistliğe "daha uygun" oldukları gerekçesi ile yönlendirmeleri gibi. Ki yine cinsiyete göre bir uygunluktan bahsetmek mümkün değil. Sadece erkeklerden oluşan ve (profesyonel olmayan) erkek yatakhanesi tadındaki yerlerde doğal olarak kadınların rahat edememesi. Mesleğin daha da ilerleyen yıllarında kadınların yeterince teknik olamayacağını veya çocukları yüzünden işine konsantre olamayacakları ön yargısına sahip karar vericilerin kadınları işlerinde terfi etmemesi. IT alanında erkeklerin kendi aralarında bir erkek kulübü oluşturması. Kurdukları bu iletişim ve güç ağı ile kadınları dışarıda bırakmaları. Aklıma gelen sebep çok. Bu sebepler ortamdan ortama, şirketten şirkete değişebilir. İfade ettiğim sebeplerin hepsi bu haliyle aslında spekülatif. Bu sebeplerin araştırılması ve ona göre çözümler üretilmesi gerekir.

Yazılımda mutlaka kadın-erkek dengesi olmalıdır diye düşünmüyorum. Eğer kadın-erkek dengesinin erkek tarafına bir ağırlığı olmasının sebebi kadınların gerçekten bu alana ilgi duymaması ise bence problem yok. Böyle devam edebilir. Ama bu alana ilgi duyan kadınlar aktif olarak bundan vazgeçiriliyorsa, yapamayacaklarına inandırılıyorsa burada problem var. Kadın Yazılımcı topluluğu olarak gözlemlerimiz bu yönde olduğu için bu yola girdik. İlk aşamanın farkındalık olduğunu düşünüyorum. Bir araya gelip bunun sebeplerini konuşmak gerekiyor. Bu bir araya gelme Kadın Yazılımcı topluluğu olabilir, başka bir topluluk olabilir, şirket içinde teknik kadınların informal olarak buluşması ve iletişim halinde olması olabilir, bir konferansta kadın geliştiricilerle bir araya gelmek olabilir. Bir araya gelip konuşmak ve anlamak gerekiyor. Daha önceden bahsettiğim çocuk yaşta erkek çocukların bilgisayara yönlendirmeleri ve kızların yönlendirilmemesi problemi için anne babalar bilgilendirilebilir. Pazarlamayı erkek çocuklarına yapan şirketlere karşı kampanya yapılabilir. Üniversitenin ilk yıllarında üniversite öncesinde bilgisayarla aşina olmamış gençlere yönelik ek dersler veya etütler yapılabilir. Hiçbir şey yapmasanız derslerde geri olmalarının sebebinin bu olduğunun söylenmesi sorunun onlarda olmadığının söylenmesinin bile fark yaratacağını düşünüyorum. Sorunun nasıl tek bir sebebi yoksa çözümü de tek değil.