Kök Hücre Araştırmalarında Yeni Bir Sayfa
Vücudunda 200 farklı hücre tipi bulunduğunu ve hepsinin farklı işlevleri olduğunu biliyor muydun? Yazımızda seni daha da şaşırtacak kök hücre araştırma verilerine ulaşabilirsin.
İnsan vücudu 200 farklı hücre tipine ev sahipliği yapar ve bu hücrelerin her birinin işlevleri farklıdır. Örneğin pluripotent kök hücreler insan vücudundaki bütün hücrelere dönüşme potansiyeline sahip kök hücrelerdir. Japon bilim insanı Dr. Shinya Yamanaka "Yeniden Programlama" denilen yetişkin deri hücrelerini indüklenmiş pluripotent kök hücreye yani embriyonik hücre seviyesine geri programlama teknolojisini bulmuş ve 2012 yılında Nobel Tıp Ödülünün sahibi olmuştur. Bu indükleme işlemi pek çok tedavi ve terapi araştırmalarının başlangıcı oldu. Yakın zamana kadar yeniden programlama işlemi Yamanaka faktörleri denilen kritik genlerin normalde aktif olmadıkları deri hücrelerine modifiye edilmesiyle yapılabiliyordu.
Helsinki Üniversitesi'nden Profesör Timo Otokoski, Karolinska Enstitüsü ve King's College London'dan Profesör Juha Kere ve onların araştırma ekipleri ilk defa bir deri hücresini (fibroblast) hücrenin kendi genlerini kullanarak indüklenmiş pluripotent kök hücreye çevirebilen çalışmaya imza attılar: Ucu küt bir makasa benzeyen Cas9 enzimi, ile DNA'yı kesmeden veya değiştirmeden gen ifadesini aktive etmeyi başardılar. Bu başarılarının altında gen düzenlemede kullanılan CRISPR teknolojisi vardı!Profesör Otonkoski; "CRISPR/Cas9 sistemi gen aktivasyonu için kullanılabilir. Bu birden fazla genin hedef alınıp yeniden programlanması açısından çekici bir olasılıktır. Yeniden programlama transgenik genlerin fazla kopyasındansa orjinal genlerin aktivasyonu üzerinden çalışır. Biz bu çalışmada CRISPR'ın indüklenmiş pluripotent kök hücrenin yeniden programlanabileceğini gösterdik." ifadelerine yer veriyor.
Başarının önemli bir etmeni ise; önceden bulunmuş olan, insan embriyosunu döllenmeden hemen sonra "kontrol" etmeye başlayan anahtar değerindeki geni aktive edebilmekti, diyor Profesör Kere. Bu keşif diğer "yeniden programlama" stillerini de genleri direkt hedef alarak değiştirebilir.
Nature Communications'ta yayınlanan makalenin ilk yazarı olan doktora öğrencisi Jere Waltner'a göre ise, "Bu teknoloji ileride biyo-bankalarda ve doku çalışmalarında pratik öneme sahip olabilir." Bu başarılı çalışma, erken embriyonik gen aktivasyonu kontrol mekanizmalarının açığa çıkarılmasında yeni bakış açıları sunacaktır.
İleri okuma için:
Yorum