Prion Hastalıklarında Nörodejenerasyon İlişkili Yeni Bir Moleküler Yolak

Sinir hücrelerinin ölümüne sebep olan enfekte Prion molekülleri hakkında önemli bir gelişme var, gel bu gelişmeyi yakından inceleyelim! 

Yeni bir çalışma prion hastalıklarının ilerleyiş mekanizmaları hakkında bir gerçeği daha ortaya çıkardı. Prionlar, sinir sisteminde bulunan hafıza oluşumunda spesifik görevlere sahip olan proteinlerdir. Enfekte prion molekülleri bu proteinlerin bozuk formlarıdır ve sağlıklı prion proteinleri enfekte forma dönüştürebilirler. Bu bozuk moleküllerin birikmesi sonucu agregatlar oluşur ve sinir hücrelerinin ölmesine neden olurlar.

Prion hastalıkları, Creutzfeldt-Jakob hastalığı ve "Deli Dana Hastalığı" olarak bilinen Bovin Spongiform Ensefalopatiyi de içeren ölümcül nörolojik hastalıklar grubudur. Bunlara prion olarak adlandırılan normal hücresel proteinlerin enfekte formları neden olur. Bu anormal moleküller normal proteinlerle etkileşime girerek proteinlerin yanlış katlanmalarına neden olurlar, buradan normal proteinlerin anormal moleküllere dönüşmesiyle prion hastalıklarının semptomlarının oluştuğunu anlayabiliriz. Beyin içerisindeki ve omurilikteki hasar mekanizması hakkında çok az bilgiye sahip olduğumuzla birlikte bu alanda çalışmalar devam etmektedir. 

Boston Üniversitesi Tıp Fakültesinden (BUSM) araştırmacılar bu hastalıklarda genellikle görülen sinir hücreleri bağlantılarının hasarını tanımlamak için daha önce açıkladıkları beynin hipokampus bölgesinden sinir hücrelerini kültüre etme ve bu hücreleri prion moleküllerine maruz bıraktıkları bir metodu takip ettiler. Daha sonra, hangi yolakların bu duruma yol açtığını belirlemek amacıyla hücrelerin stres uyaranlarına verdiği tepkiler için bilinen engelleyici etkileri olan bir dizi farklı kimyasal bileşikler eklediler. 

Çalışmada, p38 MAPK? (UV radyasyonu ve ısı şoku gibi streslere tipik karşılık veren bir enzim) inhibisyonunun sinir hücrelerinin bağlantılarının hasarlarını önlediğini ve ilk hasarı iyileştirebildiğini buldular. Hipokampus sinir hücrelerinin p38 MAPK?'ın normal fonksiyonunu engelleyen bir mutasyonunun bulunması, enzimin bu hastalık sürecinde rol aldığını doğrulamıştır.

Yayının yazarı, Boston Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı başkanı Profesör Doktor David. A. Harris, bulguları bu hastalıkları anlamaya ve tedavi etmeye çalışmak için büyük bir buluş olarak görüyor. "Bizim bulgularımız prion hastalıklarının patojenitesine yeni bir bakış sağlayacak, hastalıkları tedavi etmek için yeni ilaç hedefleri ortaya çıkaracak ve bize prion hastalıklarını Alzheimer gibi daha yaygın nörodejenaratif hastalıklarıyla karşılaştırmamız konusunda yardım edecekler." 

 Bulguları PLOS Pathogens dergisinde çevrimiçi bulabilirsiniz.

Kaynakça:

1. Boston University School of Medicine. (2018, September 21). Possible molecular pathway for neurodegeneration in prion diseases. ScienceDaily. Retrieved September 27, 2018 from www.sciencedaily.com/releases/2018/09/180921113459.htm
2. Cheng Fang, Bei Wu, Nhat T. T. Le, Thibaut Imberdis, Robert C. C. Mercer, David A. Harris. Prions activate a p38 MAPK synaptotoxic signaling pathway. PLOS Pathogens, 2018; 14 (9): e1007283 DOI: 10.1371/journal.ppat.1007283

Fotoğraf 1: Prion moleküllerinin görüntülenmesi aşamasından bir mikrograf.

Fotoğraf 2: Prion moleküllerinin görüntülenme aşamasından bir mikrograf.

Bu yazı Bin Yaprak misafir yazarlarından Kaan İhsan Eşkut tarafından yazılmıştır.